Να μετράω τους καημούς,και τους αναστεναγμούς...

Καλώς ορίσατε στο σαλόνι μας. Καθίστε αναπαυτικά. Αφήστε τις σκοτούρες για άλλη ώρα. Πάρτε μαζί σας το ρόφημά σας και τη καλή σας παρέα, για να απολαύσετε καλύτερα τα κείμενα και τις εικόνες των δημιουργιών μας. Ετοιμαστείτε για ένα ταξίδι απρόσμενο, γεμάτο εκπλήξεις, που θα σας γοητεύσει. Θα σας οδηγήσουμε στην αθέατη πλευρά του κομπολογιού. Την πλευρά, που την έκρυβαν η άγνοια, η ημιμάθεια, η παραπληροφόρηση, οι καιροσκόποι και άλλοι. Ελάτε πάμε.



ΑΝΘΡΩΠΟΙ ΚΑΙ ΑΝΘΡΩΠΟΙ ΚΟΜΠΟΛΟΙ ΚΑΙ ΚΟΜΠΟΛΟΙ

ΕΙΣΑΓΩΓΗ


Όταν τελειώσετε το διάβασμα του κειμένου αυτού θα βεβαιωθείτε ότι το γνωστό σας κομπολόι, σας ήταν σχεδόν άγνωστο. Μελετώ το κομπολόι αρκετά χρόνια στη χώρα μας και σε πολλές άλλες όπως: Ινδία, Κίνα, Νεπάλ, Μπαγκλαντές, Ταϋλάνδη, Ινδονησία, Μπούρμα, Αραβικές χώρες και αλλού. Όσο το γνωρίζω τόσο ενθουσιάζομαι, το ερωτεύομαι και το αγαπώ! Παρακολουθώ την παγκόσμια πορεία του και τις μεταλλάξεις του. Στη χώρα μας το κομπολόι σήμερα βρίσκετε στην άσχημη θέση που βρισκόταν το μπουζούκι, το ρεμπέτικο κι ο Καραγκιόζης, ώσπου πήραν τη θέση που τους αξίζει στη λαϊκή τέχνη μας και στην ιστορία.

Γύρω από το κομπολόι υπάρχει σύγχυση, άσχημες προκαταλήψεις και άγρια εκμετάλλευση εις βάρος των καταναλωτών. Οι λόγοι αυτοί με εξανάγκασαν και δημιούργησα: - Το βιβλίο «Ο δρόμος του ανθρώπου και του κομπολογιού». - Το λεύκωμα «Κομπολόι» που η Αθηναϊκή Ζυθοποιία χρηματοδότησε και με επέλεξε συγγραφέα του. - Το λεύκωμα «Το παρεξηγημένο κομπολόι και η αθέατη πλευρά του». - Τη Λέσχη Φίλων Κομπολογιού. - Εκατοντάδες σχέδια για χάντρες κομπολογιών, θυρεούς και φούντες που προάγουν το κομπολόι σε εξαιρετικό κόσμημα. - Δημιουργώ το λεύκωμα και το συλλεκτικό CD "Χάντρα Χάντρα Τραγουδώ".

Ο ΑΝΘΡΩΠΟΣ ΣΤΗ ΖΩΗ


Το σύμπαν, ο πλανήτης γη, ο άνθρωπος!


Ο κόσμος του ανθρώπου, κόσμος σχετικός. Αποτέλεσμα των αισθητηρίων οργάνων του, της δομής και λειτουργίας του εγκεφάλου του και της γνώσης του. Αυτά είναι που διαμορφώνουν προσωπικότητες, φιλοσοφίες και στάσεις ζωής.


Ο άνθρωπος στη ζωή! Ένα υπέροχο, απίθανο ταξίδι αντιθέσεων και αντιφάσεων αρμονικά δεμένων μεταξύ τους, που φαντάζει μυστήριο!

Βασικά χαρακτηριστικά του ανθρώπου: Δέος και φόβος που γεννιούνται από την άγνοια που έχει αυτός για το περιβάλλον και για τον εαυτόν του. Εγωισμός και εγωκεντρισμός που γεννιούνται από την ικανότητα του ανθρώπου να έχει συνείδηση της ύπαρξής του. Να μπορεί να μαθαίνει, να δημιουργεί και να αλλάζει την πραγματικότητα. Αυτά τα βασικά χαρακτηριστικά οδηγούν το μυαλό του ανθρώπου στην ιδέα του θεού. Έτσι δημιουργεί θεούς «κατ' εικόνα και ομοίωσή» του εαυτού του. Οι θεοί που κατά περιόδους δημιουργεί ο άνθρωπος αποτελούν σημείο αναφοράς της πνευματικής, ιστορικής και κοινωνικής του θέσης και εξέλιξης. Ο άνθρωπος με τους θεούς του, ερμηνεύει τον κόσμο και φορτώνει σ' αυτούς τα ελαττώματά του. Τις αδυναμίες του και την αθανασία της ψυχής.

Για τον άνθρωπο οι θεοί είναι παντοδύναμοι, δεσποτικοί, παντογνώστες, αλάθητοι, δίκαιοι, εξουσιαστές, εκδικητικοί, φιλόδοξοι, φιλεύσπλαχνοι, αρωγοί ... και σωτήρες! Τους θεούς του, τους φοβάται, τους εξυμνεί, τους βλαστημά αλλά και υποτάσσεται σ' αυτούς. Τους λατρεύει και τους δοξάζει. Ζητάει το έλεός τους και προσεύχεται στο όνομά τους. Θεωρεί μάλιστα ότι ο συγκεκριμένος αριθμός προσευχών τις κάνει πιο αποτελεσματικές στην απόφαση του θεού να τον ελεήσει και να τον σώσει από τα βάσανα, τις αμαρτίες, το θάνατο!

Και μετά ο άνθρωπος δημιούργησε ένα «εργαλείο» με το οποίο εξασφαλίζει συγκεκριμένο αριθμό προσευχών.

ΓΙΡΛΑΝΤΕΣ ΠΡΟΣΕΥΧΗΣ ΚΑΙ ΚΟΜΠΟΛΟΙ


Για το μέτρημα των προσευχών ο άνθρωπος κατασκεύασε ένα «εργαλείο». Η παράδοση λέει ότι πριν από 2.500 εώς 2.800 χρόνια στην Βόρεια Ινδία ο μαθητής πνευματικού διδασκάλου δεν ήξερε να μετράει. Έπρεπε όμως να πει 108 προσευχές. Τότε ο δάσκαλος τρύπησε 108 κουκούτσια, τα πέρασε σε ένα σπάγκο, έδεσε κόμπο τις δύο άκρες κι έτσι γεννήθηκε το εργαλείο γιρλάντα που μετράει προσευχές. Τότε εκεί γεννήθηκε ο πρόδρομος του κομπολογιού. Μ' αυτή τη γιρλάντα ο προσευχόμενος σε κάθε κουκούτσι έλεγε και μία προσευχή. Όταν είχε πει προσευχή σε όλα τα κουκούτσια που ήταν 108 είχει πει το σωστό αριθμό χωρίς να μετρήσει. Βέβαια ο άνθρωπος στο διάβα της ζωή του έφτιαξε πολλές και διάφορες γιρλάντες. Μ' αυτές διακόσμησε το λαιμό, το πόδι, το κεφάλι, τη μέση και τον καρπό του χεριού. Κάποια γιρλάντα του καρπού στην αρχαία Ελλάδα την είχαν φτιάξει από κρυστάλλους. Μ' αυτή μετρούσαν προσευχές στα Ελευσίνια μυστήρια. Κάποιοι θεωρούν τη γιρλάντα αυτή σαν πρόδρομο του κομπολογιού. Όμως το βραχιόλι αυτό δεν παιζόταν στα δάχτυλα. Δεν ψηλαφιζόταν, και δεν μετατοπιζόταν εύκολα για να το δεις ολόκληρο, να το μυρίσεις, να το ακούσεις και να το στριφογυρίσεις. Δηλαδή δεν είχε τις προϋποθέσεις μιας γιρλάντας που μπορούσε να εξελιχθεί σε κομπολόι. Γι' αυτό και δεν εξελίχθηκε σαν τέτοιο. Δεν πέρασε στο πλατύ κοινό, δεν διατηρήθηκε, δεν έφτασε στις μέρες μας και γι' αυτό δίκαια δεν θεωρείτε πρόδρομος του κομπολογιού. Ας μην ξεχνάμε ότι κάθε γιρλάντα δεν είναι κομπολόι! Στο βιβλίο μου «Ο δρόμος του ανθρώπου και του κομπολογιού» μπορείτε να διαβάσετε γιατί οι Έλληνες δεν κρατούσαν γιρλάντες προσευχής - κομπολόγια.

Σίγουρα η ανθρωπότητα έχει δημιουργήσει πολλές γιρλάντες σε διάφορους τόπους και χρόνους. Αυτή όμως που κατάφερε να επιβιώσει, να φτάσει μέχρι τη χώρα μας και να μεταλλαχθεί σε κομπολόι είναι αυτή της Ινδίας που έφεραν στη χώρα μας οι Τούρκοι όταν μας σκλάβωσαν το 1453. Οι Τούρκοι στρατιώτες κρατούσαν γιρλάντα προσευχής αποτελούμενη από 33 χάντρες συν μία σαν τελείωμα κρεμασμένη στο δέσιμο των δύο άκρων του σκοινιού. Αυτή τη χάντρα την λένε Ιμάμ ή Βεζίρ. Οι 33 χάντρες της γιρλάντας διακόπτονταν ανά 11 από ένα ροδελάκι. Αυτό έδινε την ευκαιρία στον προσευχόμενο να σταματάει να λέει προσευχές στις 11 και στις 22. Μετά συνεχίζει να προσεύχεται γνωρίζοντας που είχε μείνει. Όταν περνούσε στο χέρι του τρείς φορές αυτή τη γιρλάντα προσευχόμενος σε κάθε χάντρα, είχε πει 99 προσευχές. Τόσες είναι κατά το Ισλάμ οι χάρες - ιδιότητες του Αλλάχ. Η άποψη κάποιων που λένε ότι οι 33 χάντρες του παραδοσιακού κομπολογιού συμβολίζουν τα 33 χρόνια της ηλικίας του Χριστού, είναι τόσο σωστή όσο σωστό είναι να λέμε τον καφέ Ελληνικό. Λέμε Ελληνικό τον καφέ της Βραζιλίας που στην Ελλάδα τον έφεραν οι Τούρκοι που έχουν ειδικό τεχνίτη για τον καφέ που τον λένε ταμπή. Οι Τούρκοι λοιπόν διέδωσαν στην Ελλάδα τον καφέ και τα ψησίματά του. Οι νεοέλληνες αλλάζουν την παράδοση και νομίζουν ότι μ' αυτό εξομοιώνονται με τους αρχαίους.

Οι γιρλάντες των στρατιωτών είχαν χάντρες από ευτελή υλικά . Το όνομα της γιρλάντας είναι ντουγιουμλού τεσμπίχ. Οι Τούρκοι αξιωματούχοι είχαν κι αυτοί γιρλάντες, όμως ήταν μεγάλες κι από καθαρό κεχριμπάρι. Όσο πιο μεγάλες ήτανε τόσο πιο μεγάλος ο πλούτος και το κύρος του αξιωματούχου. Τη γιρλάντα αυτή την έλεγαν απλά τεσμπίχ. Τη χρησιμοποιούσαν για επίδειξη και για χαλάρωση επειδή όταν κρατάς το κεχριμπάρι χαλαρώνεις. Την κρατούσαν κατά το ραχάτι τους με τα σερμπέτια, τον αργιλέ και τα χανουμάκια τους. Εκτός όμως από χαλαρωτικό και σύμβολο πλούτου και κύρους αυτή η γιρλάντα λειτουργούσε και σα σκήπτρο!

Οι Έλληνες συνεργάτες των Τούρκων, κοτζαμπάσηδες, προεστοί και άρχοντες μιμούμενοι τους αφεντάδες τους, πήραν κι αυτοί το σκήπτρο, το σύμβολο εξουσίας για να ξεχωρίζουν από τους ραγιάδες, τους γκιαούρηδες! Μια αντίθετη άποψη υποστηρίζει ότι «οι Τούρκοι όταν πετούσαν τα κομπολόγια τους τα έπαιρναν οι Έλληνες για να χλευάσουν και να ειρωνευθούν τους κατακτητές τους». Η άποψη αυτή δηλαδή μας λέει, ότι τα σκουπίδια του κατακτητή μας τα πήραμε και τα κρατάμε στο χέρι μας επί πεντακόσια πενήντα χρόνια! Και αυτά, για μας, γίνανε φετίχ, φίλος, έρωτας, κλπ.. Ας μην πούμε άλλα για την άποψη αυτή γιατί εδώ ο εθνικισμός καταντά ανοησία που μας ρεζιλεύει.

Γιρλάντες σαν τα τεσμπίχ κράτησαν μαχαραγιάδες, Δαλάι Λάμα, αυτοκράτορες, εμίρηδες, βασιλείς και πάμπλουτοι.

Στην Ευρώπη τη γιρλάντα προσευχής, το ροζάριο δηλαδή, το διέδωσαν οι Σταυροφόροι μετά την κατάκτηση της Παλαιστίνης. Στην Ελλάδα αυτή τη γιρλάντα την πρωτοέφεραν οι χριστιανοί. Την είπαν δεητικό στεφάνι της Παναγιάς. Διαδόθηκε στους κόλπους των θρησκευόμενων και θρησκόληπτων. Στους άλλους ανθρώπους δεν διαδόθηκε γιατί ο δωδεκαθεϊσμός και η φιλοσοφία του «ευ ζειν» των Ελλήνων, είχε φέρει μεγάλη κόντρα με τους χριστιανούς, επειδή όπως καταλαβαίνουμε για να αλλάξει η πίστη στο θεό χρειάζονται πολλά χρόνια εξαναγκασμού και τυραννίας. Το δεητικό στεφάνι της Παναγιάς μια μερίδα ανθρώπων το είπε κομποσκοίνι επειδή ήταν ένα σκοινί με κόμπους. Μια άλλη μερίδα το είπε προσευχητάρι. Και μια άλλη κομβολόγιον επειδή σε κάθε κόμπο λέγει ο κάθε κάτοχος του μια προσευχή. Το κομβολόγιο τώρα το λέμε κομπολόι. Στην αρχαιότητα κομπολόι με την έννοια της λέξης που δίνουμε σήμερα δεν υπήρχε! Επομένως η άποψη που λέει ότι η λέξη κομπολόι προέρχεται από το «κόμπος» και «όι» είναι προϊόν τουλάχιστον άγνοιας και αυθαιρεσίας των «Νεοελλήνων».



Επειδή κάθε άνθρωπος έχει ψυχολογική ανάγκη να δηλώνει την παρουσία του, αναγκάζεται να προκαλεί με διάφορα μέσα και τρόπους την προσοχή των άλλων. Ένα καλό μέσον αποδείχθηκε η γιρλάντα προσευχής. Αν την παρατηρήσουμε καλά και την κατανοήσουμε σε βάθος βεβαιωνόμαστε ότι πράγματι είναι ένα απλό, εύκολο και δυναμικό μέσο πρόκλησης. Ας τη δούμε λοιπόν στα χέρια των Ελλήνων μέσα στο χρόνο και τις ιστορικο-κοινωνικές συνθήκες της χώρας μας.


ΤΟ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΚΟΜΠΟΛΟΙ


Οι Έλληνες λαός του ήλιου, της θάλασσας, των βουνών, των πεδιάδων, των γεύσεων, του έρωτα του επίγειου παράδεισου τέλος πάντων, κατέληξε να είναι έξυπνος, ανήσυχος, ευαίσθητος στις τέχνες, δημιουργικός, δυνατός, πεισματάρης, υπερήφανος κι εγωιστής. Πατριώτης, ήρωας και προδότης! Όταν πήρε στα χέρια του το τεσμπίχ άρχισε να εφευρίσκει νέες δομές, νέα υλικά, νέες λειτουργίες και νέους τρόπους χρήσης του. Η κάθε κοινωνική τάξη και κάθε κατηγορία φόρτωσε στο «τεσμπίχι» τα δικά της ιδιαίτερα χαρακτηριστικά. Μόνο οι θρησκευόμενοι ήταν «εκτός παιχνιδιού». Αυτοί είχαν και έχουν το δεητικό στεφάνι τους. Όλοι οι άλλοι παίζανε και παίζουν με το τεσμπίχι του οποίου βέβαια στην πορεία αλλάξαμε το όνομα. Το είπαμε κομπολόι επειδή είχε πολλές ομοιότητες με το δεητικό στεφάνι της Παναγιάς.

Η βασική τροποποίηση που κάναμε στο τεσμπίχι ήταν που αφήσαμε σκοινάκι στο οποίο δεν περάσαμε χάντρες. Το μήκος του σκοινιού που δεν φέρει χάντρες, είναι σχετικό με τις επιθυμίες του κατόχου του κομπολογιού. Άλλος αφήνει πέντε εκατοστά κενό, άλλος μέχρι και σαράντα. Το άδειο από χάντρες σκοινάκι επιτρέπει στις χάντρες να κάνουν μια διαδρομή ολίσθησης και τελικά όταν προσκρούει η μία πάνω στην άλλη ακούγεται ένας ήχος ο οποίος γοητεύει αυτούς που τον προκαλούν. Επίσης το ελεύθερο από χάντρες σκοινάκι δίνει την ευκαιρία στο κομπολόι να στριφογυρνά εύκολα, να χορεύει και να κάνει ακροβατικά στα χέρια του παίχτη.

Θα μπορούσαμε να απαριθμήσουμε πολλές παρεμβάσεις που κάναμε και κάνουμε στο κομπολόι από τότε που συνδεθήκαμε μαζί του. Όμως, επειδή οι παρεμβάσεις είναι πολλές θα αρκεστούμε να πούμε ότι: Το κομπολόι ανάλογα με τον κατασκευαστή του ή τον «παίχτη» (κάτοχο του κομπολογιού) έχει διαφορετικά υλικά, διαφορετική συναρμολόγηση, λειτουργία, ρόλο και τρόπο χρήσης. Διατηρήσαμε μόνο τη γιρλάντα = χάντρες περασμένες σε σκοινάκι με δεμένες τις δύο άκρες.

Έτσι υπάρχουν κομπολόγια για πλούσιους και για φτωχούς. Για καλόγουστους και κακόγουστους. Για ευγενείς και αγενείς. Κλασικά και κιτς. Ανθυγιεινά και υγιεινά. Κομπολόγια γι' αυτούς που γνωρίζουν περί αυτού και γι' αυτούς που νομίζουν ότι γνωρίζουν. Καθώς και για τους άσχετους. Κομπολόγια αυθεντικά και ακτωτηριασμένα = χωρίς φούντα, θυρεό και παπά.

Βέβαια ο κάθε κατασκευαστής επηρεάζεται από την εποχή του, την εξέλιξη της τεχνολογίας, της χημείας, των ηθών, των συνηθειών και τις ιδιομορφίες της προσωπικότητας του κατασκευαστή ή του καταναλωτή. Τελικά το κατασκεύασμα είναι συνάρτηση της τεχνικής κατάρτισης του κατασκευαστή και από τα αίτια που οδηγούν κάποιον να παίζει, να φτιάχνει ή να πουλάει κομπολόγια. Προφανώς διαφορετικό είναι να ασχολείσαι με το κομπολόι επειδή το αγαπάς, το γνωρίζεις και το έχεις φιλαράκι και διαφορετικό είναι να ασχολείσαι μ' αυτό για να συσσωρεύεις πλούτη. Σήμερα λοιπόν υπάρχουν κομπολόγια και κομπολόγια, άνθρωποι και άνθρωποι!

Και τώρα ας κοιτάξουμε βαθειά και ουσιαστικά για να δούμε πως καταφέρνει αυτή η γιρλάντα και γοητεύει τους ανθρώπους. Πως καταφέρνει και γίνεται το αγαπημένο, το αχώριστο φιλαράκι μας και όχι μόνο. Από τις έρευνες και τη μελέτη μου προέκυψε ότι το κομπολόι είναι:

- ΕΡΓΑΛΕΙΟ με το οποίο κάνουμε ορισμένο αριθμό προσευχών χωρίς να τις μετράμε.

- ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟ ΓΙΑ ΝΑ ΑΠΑΣΧΟΛΟΥΜΕ ΤΑ ΧΕΡΙΑ ΜΑΣ Έτσι τα εξασκούμε και βελτιώνουμε την επιδεξιότητά μας. Μ' αυτό χαλαρώνουμε, παίρνουμε θετική ενέργεια, ταξιδεύουμε νοερά και ικανοποιούμε την ακοή, την αφή, την όραση και την όσφρηση.

- ΔΙΩΚΤΗΣ ΚΑΚΩΝ ΣΥΝΗΘΕΙΩΝ αφού κόβει ή μειώνει το τσιγάρο, το φάγωμα των νυχιών ....

- ΚΟΣΜΗΜΑ όταν απαρτίζεται από περίτεχνα ευγενή μέταλλα και χάνδρες από φυσικά υλικά όπως κεχριμπάρι, ημιπολύτιμοι λίθοι κλπ. που μπορούμε να το φοράμε και κολιέ.

- ΑΓΧΟΛΥΤΙΚΟ αφού με το χάδι στις χάνδρες του, χαλαρώνουμε και μειώνεται το άγχος μας.

- ΦΑΡΜΑΚΟ όταν οι χάνδρες του εμπεριέχουν θετική ενέργεια, όπως το κεχριμπάρι ή οι ημιπολύτιμοι λίθοι και άλλα φυσικά υλικά. Είναι γνωστό ότι στην εναλλακτική ιατρική εκτός από ομοιοπαθητικούς, βελονιστές και άλλους, υπάρχουν και οι κρυσταλλοθεραπευτές. Οι τελευταίοι χρησιμοποιούν την ενέργεια των πολύτιμων και ημιπολύτιμων λίθων για θεραπεία.

- ΕΡΓΟ ΤΕΧΝΗΣ όταν είναι ιδιαίτερης αισθητικής και αξίας.

- ΣΥΛΛΕΚΤΙΚΟ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟ όταν είναι σπάνιο, καλαίσθητο φτιαγμένο με γνώση, μεράκι, μόχθο, καλλιτεχνία.

- ΣΥΜΒΟΛΟ ΚΥΡΟΥΣ ΚΑΙ ΠΛΟΥΤΟΥ όταν είναι περίτεχνο, ακριβό, εντυπωσιακό, εξαιρετικό.

- ΦΥΛΑΧΤΟ όταν φέρει σύμβολα πίστης και καλής τύχης.

- ΨΥΧΟΘΕΡΑΠΕΥΤΗΣ αφού το μασάζ των ακροδαχτύλων μας με τις χάνδρες, χαλαρώνει το νευρικό μας σύστημα. Άποψη που υποστηρίζουν οι ψυχίατροι.

- ΔΙΑΚΟΣΜΗΤΙΚΟ ΧΩΡΟΥ αφού στολίζει τραπέζια, βάζα, τοίχους, προθήκες.

- ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΚΟ ΚΕΙΜΗΛΙΟ εφόσον ήταν του παππού, του μπαμπά .....

- ΣΥΜΒΟΛΟ ΠΟΛΥΤΕΛΕΙΑΣ επειδή τα νοερά ταξίδια μαζί του δηλώνουν ότι διαθέτουμε ελεύθερο χρόνο. Επομένως φαίνεται ότι είμαστε οικονομικώς ανεξάρτητοι.
- ΜΕΣΟ ΔΙΟΧΕΤΕΥΣΗΣ ΤΟΥ ΕΚΝΕΥΡΙΣΜΟΥ ΚΑΙ ΤΗΣ ΑΜΗΧΑΝΙΑΣ ΜΑΣ αφού μπορούμε να απασχολούμαστε ποικιλοτρόπως μ' αυτό, αντί να ωρυόμαστε.

- «ΟΠΛΟ» ΓΙΑ ΝΑ ΔΙΩΧΝΟΥΜΕ ΤΟΥΣ ΕΝΟΧΛΗΤΙΚΟΥΣ όταν τους σπάμε τα νεύρα με το εκνευριστικό παίξιμό του τάκα-τάκα των χανδρών.

- ΚΑΘΡΕΦΤΗΣ ΤΗΣ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΤΗΤΑΣ ΜΑΣ αφού αντανακλά ολόπλευρα το εγώ μας. Την εικόνα και το περιεχόμενό μας. Το χαρακτήρα και την ψυχοδομή μας.

- ΜΕΣΟ ΕΚΣΤΑΣΗΣ Το κομπολόι λειτουργεί στους μεγάλους όπως το μαλακό πανάκι ή το χνουδωτό αρκουδάκι στα μωρά, που το χαϊδεύουν στο πρόσωπό τους, εκστασιάζονται και κοιμούνται. Να γιατί είναι απαραίτητη η μεταξένια φούντα και οι κεχριμπαρένιες χάνδρες.

- ΑΤΡΑΠΟΣ δημιουργικής φαντασίας, που μπορεί τελικά να παράξει καλλιτεχνικό έργο, μέσο των νοερών ταξιδιών και της αφύπνισης της δημιουργικής φαντασίας. Είναι επιστημονικά παραδεκτό ότι εάν επαναλαμβάνουμε πολλές φορές και διαδοχικά το ίδιο χάδι στις χάνδρες του κομπολογιού ή στη μεταξένια φούντα και παράλληλα εστιάζουμε τη σκέψη μας σε μια ιδέα, τότε το σώμα και το νευρικό μας σύστημα χαλαρώνουν! Ενεργοποιείται το δεξιό ημισφαίριο του εγκεφάλου και αφυπνίζεται η ενόραση, η διαίσθηση, η δημιουργική φαντασία και άλλες συνθετικές νοητικές λειτουργίες! Όσοι γνωρίζουν τη μέθοδο Σίλβα (mind control) καταλαβαίνουν ακριβώς περί τίνος πρόκειται. Οι παλιότεροι παίκτες κομπολογιών εφάρμοζαν διαισθητικά αυτή τη μέθοδο χωρίς να την έχουν πληροφορηθεί από την επιστήμη. Χάιδευαν απαλά, τρυφερά, ευγενικά το κομπολόι τους και βυθίζονταν σε ενδοσκόπηση και διαλογισμούς. Αυτή είναι η γνώση που χάθηκε. Καλό θα μας κάνει να την ξαναβρούμε. Εγώ χρησιμοποιώ έτσι το κομπολόι μου στις εργασίες που χρησιμοποιώ τη σκέψη μου. Μέσα σε τριάντα ώρες έγραψα 66 τραγούδια όπου σε όλα εμπλέκετε το κομπολόι.

Στην ιστορική του διαδρομή στην Ελλάδα το κομπολόι σηματοδοτεί εποχές, συνήθειες και ιδιαιτερότητες ανθρώπων και καταστάσεων. Επί Τουρκοκρατίας και μετά την επανάσταση του 1821 μέχρι να συγκροτηθεί το κράτος και να πάρει στα χέρια του την εξουσία, το κομπολόι έπαιζε καθοριστικό ρόλο στα χέρια αυτών που ασκούσαν την εξουσία. Ο σοϊλής (άρχοντας) της Μάνης αρκούσε να στείλει την «κομπολόγα» του, το «τεσμπίχι του» στις οικογένειες που διατηρούσαν βεντέτα και ευθύς η βεντέτα τελείωνε. Η αποστολή της «κομπολόγας» ήταν και άδεια οικοδομής πύργου στη Μάνη. Σε όλη την Ελλάδα ήταν σαν συμβόλαιο, λόγος τιμής, όρκος, απόδειξη και έκφραση φιλίας αγάπης και έρωτα. Ήταν σύμβολο πλούτου, αισθητικής, ελευθερία, κύρους, εξουσίας και διαφορετικότητας.

Απλοί άνθρωποι του μόχθου και της καταπίεσης κράτησαν κομπολόι σαν παρηγοριά και οδηγό στα νοερά ταξίδια νόστου και ελπίδας. Μ' αυτό «σκότωναν» τον άδικο βασανιστικό καιρό που βίωναν, προσδοκώντας τη λύση των προβλημάτων τους ή αναπολούσαν τον παλιό καλό καιρό.

Στα χέρια των ανεξάρτητων, των φιλελεύθερων, των δυνατών, των μπεσαλήδων, των ηρώων και των ανυπάκουων στις εξουσίες, των ενταγμένων στη «μάγκα» (μάγκα = ένοπλη ανεξάρτητη ομάδα που πολέμησε τους Τούρκους, η οποία χαρακτηριζόταν από αντιεξουσιαστική φιλοσοφία και ουσιαστική ανεξαρτησία) κρατήθηκε σα σύμβολο δύναμης, αυτονομίας, ηρωϊσμού, μπέσας και ελευθερίας! Δηλαδή πραγματικής «μαγκιάς»!

Οι ψευτόμαγκες κράτησαν το κομπολόι για φιγούρα, προβολή, πρόκληση, αγένεια και δήλωση του «βάρους τους».

Σιγά σιγά όσο οι κοινωνικές συνθήκες άλλαζαν και το κράτος έπαιρνε στα χέρια του την εξουσία, όπου «τους μάγκες του πάτησε το τραίνο» και οι ψευτόμαγκες κάναν «τουμπεκί ψιλοκομμένο» , η δε εξουσία είχε άλλα μέσα και σύμβολα να δείχνει και να επιβάλλει τη δύναμή της, τόσο το κομπολόι αποτραβιόταν στα συρτάρια της λήθης. Μόνο οι ευαίσθητοι, οι ρομαντικοί, οι της βιοπάλης, της τιμιότητας και του συμβιβασμού άνθρωποι, κρατούσαν το κομπολόι τους για να «μετρούν τους καημούς και τους αναστεναγμούς»! Κι όταν ο ψευτόμαγκας έπαιζε κομπολόι προκαλώντας τους γύρω, ο κόσμος του μόχθου και της δημιουργίας του έλεγε: «μη βροντοχτυπάς τις χάνδρες η δουλειά κάνει του άνδρες»! Ο δε κουρασμένος και αγανακτισμένος κοσμάκης που έτρεχε και τρέχει για την «εξασφάλιση» οδηγήθηκε στο: «θα πουλήσω το ρολόι και θα πάρω κομπολόι»! Και τέλος όταν το χάνει, είναι σα να χάνει τον κόσμο και το μεράκι του και απεγνωσμένα αναρωτιέται με καημό «που θα βρω να σ' αγοράσω για να μη σε ξαναχάσω - φτωχό κομπολογάκι μου που ήσουν το μεράκι μου»!

Ο κάθε άνθρωπος ανάλογα με το ποιος είναι, κάνει τις επιλογές του και αποκτά το κομπολόι που τον καλύπτει. Το χρησιμοποιεί όπως και όποτε νομίζει. Έτσι οι συλλέκτες κάνουν συλλογές. Οι πλούσιοι αποκτούν πανάκριβα. Οι οικολόγοι υγιεινά. Οι μερακλήδες και καλλιτέχνες αποκτούν κομπολόγια που ξεπερνούν σε αισθητική και τα ομορφότερα κοσμήματα. Ο απλός αμόρφωτος λαός πολύχρωμα κιτς ευτελών υλικών κ.ο.κ.. Τελικά το κομπολόι είναι κάτι σα ζωντανός οργανισμός που εμπλέκετε στην καθημερινή ζωή του ανθρώπου, στα αισθήματά του, στις ιδέες και δραστηριότητές του. Όμως παρόλα αυτά, σήμερα μια μεγάλη μερίδα Ελλήνων έχει άσχημες προκαταλήψεις για το κομπολόι. Ας δούμε πως δημιουργήθηκαν αυτές.

ΠΡΟΚΑΤΑΛΗΨΕΙΣ ΚΑΙ ΚΟΜΠΟΛΟΙ


Πολλές φορές θα ακούσουμε σήμερα κάποιους να λένε: «το κομπολόι είναι για να περνάς την ώρα σου, είναι αξεσουάρ του αργόσχολου και του υπόκοσμου». Η άποψη αυτή γεννήθηκε επειδή οι αργόσχολοι και ο υπόκοσμος, τον περισσότερο χρόνο τους, τον περνούν στο καφενείο στριφογυρνώντας το κομπολόι και «βροντοχτυπώντας» τις χάνδρες, παρά το ότι δίπλα τους μπορεί να γίνεται «χαμός», όπως: Η σκλαβιά μας στους Τούρκους. Η επανάσταση και απελευθέρωσή μας από αυτούς! Η οργάνωση του κράτους και της παραγωγής. Η Μικρασιατική καταστροφή. Η δικτατορία του Μεταξά! Ο δεύτερος Παγκόσμιος Πόλεμος. Ο εμφύλιος. Η Αγγλική και Αμερικάνικη επικυριαρχία! Η δικτατορία του 1967! Η ένταξή μας στην Ε.Ο.Κ.. Όλα αυτά τα χρόνια του «χαμού» οι άνθρωποι της δράσης και της δημιουργίας τα κομπολόγια τους τα είχαν βάλει στα συρτάρια. Τα κρατούσαν μόνο σε ώρες αναστοχασμού για χαλάρωση και έμπνευση. Οι αργόσχολοι όμως τα κρατούσαν συνεχώς και έτσι προκαλούσαν την αποστροφή της πλειοψηφίας των πολιτών για το κομπολόι.

Ο Σταύρακας, ο ήρωας του θεάτρου σκιών, αυτός ο θρασύδειλος μπεκρής ανεπάγγελτος είχε κομπολόι! Όπως ο Μπάρμπα Γιώργος, ο άξεστος, αφελής, αγράμματος χωριάτης. Όπως τα κουτσαβάκια, τα αποβράσματα της κοινωνίας και ο υπόκοσμος. Οι «ήρωες» αυτοί, κρατούσαν κομπολόγια από ευτελή υλικά. Τα στριφογυρνούσαν στο χέρι τους και βροντοχτυπούσαν τις χάνδρες για να προκαλούν την προσοχή του περιβάλλοντος, το οποίο βέβαια εκνεύριζαν.

Το κομπολόι όταν το πρωτοέφεραν οι χριστιανοί δεν κατάφερε να περάσει στα χέρια αρκετών Ελλήνων. Παρέμενε μόνο στα χέρια κάποιων κληρικών. Όταν όμως το έφεραν οι Τούρκοι διαδόθηκε σε όλες τις κοινωνικές τάξεις! Για τους νεοέλληνες Χριστιανούς αυτό δεν «χωνεύεται» εύκολα!

Ξέρουμε ότι οι Άραβες και το Ισλάμ είναι στενά δεμένοι με το κομπολόι, όπως οι Βουδιστές και οι Ινδουιστές. Εμείς οι Έλληνες Ευρωπαίοι χριστιανοί (ανώτεροι άνθρωποι (;) έτσι πιστεύουν οι πολλοί) έχουμε συνδέσει μέσα στο μυαλό μας όλους τους ανατολίτες και Άραβες με το ραχάτι, την οκνηρία, την θρησκοληψία, την αμορφωσιά, τον αναλφαβητισμό, την φτώχεια, τη βρωμιά, τη μαυρίλα, και με το... κομπολόι τους! Κανένας Έλληνας δεν θέλει να τον ταυτίζουν μ' αυτούς λόγω του κομπολογιού που θα κρατάει!

Όλα τα παραπάνω στοιχεία, συν την άγνοια που διαθέτουμε, συνηγορούν και συνθέτουν μια απεχθή αποστροφή για το κομπολόι, η οποία είναι βαθειά ριζωμένη στο υποσυνείδητο των Ελλήνων!

Έτσι γεννήθηκαν οι προκαταλήψεις. Αρκετοί συλλέκτες, που έχουν ξοδέψει μια περιουσία για κομπολόγια δεν τα κρατούν δημοσίως, γιατί κανένας τους δεν θέλει να τον ταυτίσουν με τον αργόσχολο, τον άνθρωπο του υποκόσμου, τον Σταύρακα, τον Μπάρμπα Γιώργο, τον Τούρκο και τον Ανατολίτη!

Έτσι έχουν τα πράγματα. Οι ρίζες της προκατάληψης και της αλλοτρίωσης είναι τόσο δυνατές, που όταν είπα σε έναν επώνυμο συλλέκτη γιατί δεν κρατάς δημόσια κομπολόι, μου είπε: «Όσο θα υπάρχουν προκαταλήψεις θα αισθάνομαι ότι αυνανίζομαι δημοσίως».

Σπάνιες είναι οι περιπτώσεις, όπως κάποιου ανακριτή, που μου είπε ότι: όταν ακούει τις απολογίες χαϊδεύει απαλά το κομπολόι του και έτσι συγκεντρώνεται ευκολότερα και μετά γράφει με σαφήνεια, συντομία και ουσιαστικά. Αδιαφορεί πλήρως για τα έκπληκτα βλέμματα των ανακρινόμενων, που βλέπουν ένα «σοβαρό και μορφωμένο άνθρωπο να κρατάει κομπολόι»!


ΚΟΜΠΟΛΟΙ ΚΑΙ ΑΛΛΟΤΡΙΩΣΗ


Οι πολύ παλιοί εραστές του κομπολογιού όταν ασχολούνταν με το κομπολόι τους, έλεγαν «ρωγομετρώ» το κομπολόι. Μετά από κάποια χρόνια οι κάτοχοι κομπολογιών έλεγαν «κρατώ» το κομπολόι. Σήμερα λέμε «παίζω» κομπολόι!

Ασφαλώς οι λέξεις ρωγομετρώ, κρατώ, παίζω δεν άλλαξαν τυχαία! Άλλαξαν επειδή άλλαξε ουσιαστικά η σχέση του ανθρώπου με το κομπολόι, καθώς και η αντίληψη του γι' αυτό. Άλλαξε γιατί αυτό πέρασε σε χέρια πολλών διαφορετικών προσωπικοτήτων, όπου η καθεμιά είχε διαφορετική ιδέα και στάση απέναντι στο κομπολόι.

Αυτοί που έλεγαν ρωγομετρώ είχαν κομπολόι με χάνδρες από κεχριμπάρι (εύθραυστο υλικό), με μεταξένια πλούσια φούντα, φιλοτεχνημένο σαν εξαιρετικό ακριβό κόσμημα. Όταν το ρωγομετρούσαν ένοιωθαν την ενέργεια (τον ηλεκτρισμό του κεχριμπαριού), που χαλάρωνε το σώμα, το νευρικό τους σύστημα και παράλληλα αφυπνιζόταν η δημιουργική τους φαντασία.

Επειδή το φυσικό κεχριμπάρι και το μετάξι ήταν και είναι ακριβά υλικά και δεν μπορούσαν να τα αγοράσουν όλοι οι άνθρωποι, εισήχθηκαν στην Ελλάδα και αγοράστηκαν από πολλούς, απομιμήσεις κεχριμπαριών. Αυτά τα Faturan, μαστίχες, σούντουρους και άλλα χημικά ανθυγιεινά κατασκευάσματα. Οι απομιμήσεις αυτές έχουν ωραίο χρώμα, δεν σπάζουν και αφήνουν ωραίο ήχο! Τότε ...... αφού το κομπολόι δεν έσπαζε και οι κάτοχοί τους δεν αισθάνονταν την ενέργεια και τα άλλα που συμβαίνουν στα αυθεντικά κομπολόγια, άρχισαν να μην χαϊδεύουν το κομπολόι αλλά να το χρησιμοποιούν όπως νόμιζε και νομίζει ο καθένας. Έτσι το ρωγομετρώ αντικαταστάθηκε με το κρατώ. Όταν το κομπολόι έφτασε στα χέρια των κουτσαβάκηδων και του υπόκοσμου, φτιάχτηκε από ευτελή υλικά. Από ξύλο, ζύμη, πλαστικό! Αυτών των κομπολογιών οι κάτοχοι δεν αισθάνονταν τίποτα από ενέργειες, από αφύπνιση δημιουργικής φαντασίας, τρυφερότητα χαλάρωση, διαλογισμό κλπ.. Τότε αυτοί επινόησαν το στριφογύρισμα, το βροντοχτύπημα των χανδρών, δίνοντας έτσι διέξοδο στην ψυχολογική τους ανάγκη να δηλώνουν την εγωιστική τους παρουσία στο περιβάλλον. Από τότε καθιερώθηκε η λέξη παίζω κομπολόι! Αυτόν τον τρόπο χρήσης μιμούνται οι νέοι που δεν ξέρουν σε βάθος το κομπολόι. Έτσι, το χρησιμοποιούν όπως τα κουτσαβάκια.

Όσοι είχαν κομπολόι από κεχριμπάρι με μεταξένια φούντα δεν το στριφογυρνούσαν! Δεν βροντοχτυπούσαν τις χάνδρες αλλά το χάιδευαν, το σέβονταν και το αγαπούσαν. Ταξίδευαν νοερά στο χώρο της φαντασίας και έμπνευσης. Γι' αυτό το είχαν πάντα στο χέρι τους. Έτσι γεννήθηκε η συνήθεια να συνοδεύει το κομπολόι τον άνθρωπο στο ταξίδι του για τον άλλο κόσμο.


ΚΑΙΡΟΣΚΟΠΟΙ ΚΑΙ ΚΟΜΠΟΛΟΙ


Σήμερα αδαείς προωθούν κομπολόγια χωρίς φούντα, παπά και θυρεό. Αυτό το κάνουν διότι δεν γνωρίζουν ότι υπήρχαν και υπάρχουν κομπολόγια αρχοντικά καθώς και φτωχικά. Κομπολόγια για τους μερακλήδες και για τους δήθεν. Δεν γνωρίζουν ότι για να φτιάξεις ένα αυθεντικό κομπολόι (κόσμημα) πρέπει να είσαι διακεκριμένος αργυροχρυσοχόος. Νομίζουν ότι αν περάσουν χάνδρες σε ένα σκοινάκι και δέσουν δυο καλούς κόμπους έφτιαξαν κομπολόι. Η αλήθεια είναι ότι έφτιαξαν μια κοινή γιρλάντα, όχι κομπολόι.

Παρά το ότι είναι δικαίωμα του καθενός να νομίζει και να κάνει ότι θέλει, θεωρώ χρήσιμο να δώσω έναν ορισμό για το αυθεντικό κομπολόι, το αυθεντικό μας φιλαράκι. Αυτό που μπορεί να καλύψει πλήρως το γνώστη και τον απαιτητικό παίχτη. Αυτό που δίνει κύρος, περηφάνια και ανωτερότητα στον κάτοχό του. Που θεραπεύει. Που αφυπνίζει τη δημιουργική φαντασία. Λοιπόν, κομπολόι ολοκληρωμένο, αυθεντικό φιλαράκι, είναι η γιρλάντα που απαρτίζεται από χάντρες ομοιόμορφες και ομοιογενείς. Μεταξύ τους δεν παρεμβάλλετε άλλο στοιχείο. Οι χάντρες είναι φυσικά υλικά που διαθέτουν θετική ενέργεια. Έχει θυρεό, παπά και μεταξένια πλούσια φούντα. Είναι βολικό στη χούφτα και στην τσέπη.

Οι χάντρες πρέπει να είναι ομοιογενείς και ομοιόμορφες για να ρέει χωρίς εμπόδια η ενέργεια κατά το απαλό χάδι πάνω τους. Για τον ίδιο λόγο η φούντα πρέπει να είναι πλούσια. Ο θυρεός είναι απαραίτητος γιατί κρατάει τις δύο άκρες του σκοινιού σε κάποια απόσταση μεταξύ τους κι έτσι επιτρέπει στις χάντρες την ελεύθερη ολίσθησή τους. Αυτόν μπορούμε να τον διακοσμήσουμε. Ο παπάς συνδέει το σκοινάκι με τη φούντα και λειτουργεί σαν λαβή. Έτσι διαμόρφωσαν οι ανθρώπινες ανάγκες τώρα πια τη γιρλάντα-κομπολόι-φιλαράκι. Τέτοιο κομπολόι μας χαλαρώνει, λειτουργεί θεραπευτικά και μ' αυτό αφυπνίζουμε τη δημιουργική μας φαντασία.

Πως σας φαίνεται να αρχίσουμε να λέμε το κομπολόι φιλαράκι!Αφού τώρα πια στης γιρλάντας τον κόμπο δεν λέγει (κόμπο λέγει κομπολόγι) κανένας προσευχή. Αλλά είναι το φιλαράκι που το διαμορφώνουμε όπως θέλουμε εμείς, το χρησιμοποιούμε όπως θέλουμε κι αυτό δεν μας χαλάει κανένα χατίρι. Νομίζω είναι καλή ιδέα και το όνομα ταιριάζει στη γιρλάντα που κρατάμε. Στο φιλαράκι μας!

Δυστυχώς οι περισσότεροι Έλληνες νομίζουν ότι κομπολόι είναι μια οποιαδήποτε γιρλάντα που στριφογυρνάμε στο χέρι μας και βροντοχτυπάμε τις χάντρες της. Μ' αυτή στέλνουμε μηνύματα στους γύρω ότι είμαστε κάποιοι που μετράμε πολύ, όπως οι μάγκες. Βέβαια με αυτό τον τρόπο χρήσης του κομπολογιού αυτό που καταφέρνουμε είναι να γινόμαστε αντιπαθητικοί στο περιβάλλον αφού τους σπάμε τα νεύρα με το τάκα τάκα και αντί να χαλαρώνουμε διατηρούμαστε σε ένταση. Το μόνο κέρδος μας είναι ότι δεν ανάβουμε τσιγάρο επειδή απασχολούμε τα χέρια μας.

Αλήθεια είναι ότι με το κομπολόι στο χέρι, όχι μόνο μπορείς να προκαλέσεις το περιβάλλον, αλλά προδίδεις σ' αυτό στοιχεία της προσωπικότητάς σου, αφού το είδος του κομπολογιού και ο τρόπος που το χρησιμοποιούμε, προδίδουν σ' αυτούς που ξέρουν από κομπολόγια, την οικονομική κατάσταση ή την τσιγκουνιά, την αισθητική, το ήθος, τον πολιτισμό και τη γνώση γι' αυτό. Για το λόγο αυτό πριν κρατήσουμε κομπολόι καλό είναι να μάθουμε αρκετά γι' αυτό και ύστερα να διαλέξουμε κομπολόι και τρόπο παιξίματος. Επειδή εδώ ισχύει το «δείξε μου το κομπολόι σου να σου πω ποιός είσαι».

Ξεκάθαρο σε όλους μας είναι, ότι άλλο είναι να χαϊδεύεις ένα κομπολόι με μεταξένια φούντα, με χάντρες από κεχριμπάρι, με χρυσό θυρεό, με καλλιτεχνική διακόσμηση και άλλο είναι να βροντοχτυπάς τις χάντρες της γιρλάντας από πλαστικό ή με απομιμήσεις κεχριμπαριού, χωρίς φούντα, χωρίς θυρεό! Επίσης άλλο είναι να στριφογυρνάμε μία τεράστια κομπολόγα πολύχρωμη και φανταχτερή, περπατώντας κουτσαβάκικα και άλλο είναι να διαλογιζόμαστε και να ενδοσκοπούμε χαϊδεύοντας το κομπολόι μας. Έτσι αν κάποιος γνωρίζει αρκετά το κομπολόι και έχει γνώσεις ψυχολογίας και κοινωνιολογίας του δίνετε η ευκαιρία να μας γνωρίσει αρκετά χωρίς να μας συναναστραφεί. Συμβαίνει όμως και το αντίστροφο. Παρατηρώντας έναν άνθρωπο καταλαβαίνεις τι κομπολόι του ταιριάζει. Π.χ. το μαύρο μεγάλο κομπολόι το κρατούν αυτοί που έχουν τάσεις ή και είναι δεσποτικοί και τους αρέσει η εξουσία. Αν κάποιος κρατάει κόκκινο κομπολόι είναι άνθρωπος που παθιάζετε. Αν κρατάει λαμπερό είναι κομφορμιστής ή τεχνοκράτης. Οι άνθρωποι ήπιων τόνων κρατούν παστέλ χρώματα και γενικά διακριτικά κομπολόγια. Οι νεόπλουτοι που θέλουν να επιδείξουν τον πλούτο τους κρατούν κομπολόγια με πολύ χρυσάφι κλπ.. Θα μπορούσα να πω πολλά για τη σημειολογία. Το θέμα όμως είναι πολύ μεγάλο και ο χώρος μικρός για την ανάπτυξή του. Ίσως αργότερα γράψω ένα βιβλίο σχετικό. Στα καταστήματά μας προκειμένου να δώσουμε το ταιριαστό κομπολόι στον καθένα, παρατηρούμε το ντύσιμο, το χρώμα του δέρματος, την κίνηση, ρωτάμε το αντικείμενο δραστηριότητας και προτείνουμε το κομπολόι που ταιριάζει στον καθένα. Από τα χιλιάδες κομπολόγια που προτείναμε δεν μας έχει επιστραφεί κανένα.

Το ότι το κομπολόι διαλαλεί τα προσωπικά μας δεδομένα δεν το έχουμε ακόμα συνειδητοποιήσει όλοι. Έτσι κάποιοι άσχετοι με το κομπολόι αυτοχρήσθηκαν ειδήμονες. Δοσμένοι ολόψυχα στο εμπόριό τους, δεν φρόντισαν να παρακολουθήσουν την πορεία και μετάλλαξη της γιρλάντας που μετράει προσευχές. Δεν μπορούν να ξεχωρίσουν το κομπολόι από τις άλλες γιρλάντες. Δεν γνωρίζουν τι ρόλο παίζει μια παχιά μεταξένια φούντα. Αυτοί στις μέρες μας οδηγήθηκαν στο να εισάγουν μουσουλμανικά τεσμπίχ και άλλου είδους γιρλάντες τις οποίες προτείνουν σαν κομπολόγια. Αυτοί δεν μπορούν να κατανοήσουν την αναγκαιότητα ύπαρξης του παπά, του θυρεού, της ομοιομορφίας των χαντρών κλπ. Έτσι ο καθένας φαντάζεται, υποθέτει και λέει. Βέβαια και οι καταναλωτές δεν γνωρίζουν. Έτσι οι καιροσκόποι και ανήθικοι έμποροι έχουν πανηγύρι.

Η αγορά κατακλείστηκε από «παλιά» κομπολόγια που τα περισσότερα δεν είναι! Από «φυσικά λιβάνια» και φυσικά «αρώματα» που δεν είναι! Από πάσης φύσεως χημικά παρασκευάσματα και κράματα που κάνουν κακό στην υγεία μας. Πολλά χρόνια τώρα εισάγονται ασημένια «κομπολόγια» από μηχανοποίητες μπίλιες, μαζικής παραγωγής, με ελάχιστο ασήμι, σαν πολυτελή κομπολόγια. Τα πληρώνουμε πανάκριβα, χωρίς να διαθέτουν χρώμα, ζεστασιά, ενέργεια και ο ήχος τους θυμίζει τροκάνι για γίδια.

Πολλές δεκάδες χρόνια μυθοπλασίας ευφάνταστων καιροσκόπων κατάφεραν να παραπλανήσουν τους καταναλωτές και να πωλούνται τα Faturan, οι μαστίχες και τα σούντουρους, απομιμήσεις του κεχριμπαριού, φτιαγμένα από βακελίτη (φθηνό και ανθυγιεινό υλικό), σε απίθανα ακριβές τιμές. Πολλά πλαστικά πουλιούνται για κεχριμπάρια. Έκαναν την εμφάνισή τους κέντρα κομπολογιού ως και μουσείο! Όμως, κανένα αξιόπιστο πιστοποιητικό δεν νομιμοποιεί τις ταμπέλες τους. Το θέμα χρήζει έρευνας.
Αρκετοί έμποροι αυτοχρήσθηκαν και δημιουργοί, χωρίς να έχουν ιδέα από κομπολόι και από την κατασκευή του! Περνάνε σε ένα σπάγκο χάνδρες, δένουν έναν κόμπο και δηλώνουν δημιουργοί - καλλιτέχνες. Αυτοί προώθησαν στην αγορά «κομπολόγια» χωρίς φούντα, παπά και θυρεό, επειδή δεν ήξεραν να τα φτιάξουν. Αυτά τα ακρωτηριασμένα τα βάφτισαν εξελιγμένα! Ας μάθουν οι υποστηρικτές των ακρωτηριασμένων κομπολογιών ότι στην Ελλάδα πρώτοι οι κουτσαβάκηδες αφαίρεσαν από το κομπολόι τη φούντα, τον παπά, και από τις 33 χάνδρες του, κράτησαν μόνο τις 16. Αυτή τη γιρλάντα που έφτιαξαν την στριφογύριζαν σαν έλικα αεροπλάνου και την ανεβοκατέβαζαν στα δάχτυλα του χεριού τους. Για να το πετύχουν αυτό κινούσαν το χέρι τους όπως όταν μπεγλεράμε τα ζάρια. Γι' αυτό, αυτή τη γιρλάντα την είπαν μπεγλέρι. Στο κατασκεύασμα αυτό, τους οδήγησε η φτώχεια, η ψευτομαγκιά τους και η άγνοια περί κομπολογιού.

Η νεολαία της δεκαετίας 1980 έφτιαξε κι αυτή μπεγλέρι. Πέρασε σε ένα σκοινάκι δύο χάντρες. Έκανε από ένα κόμπο στην κάθε άκρη του σκοινιού για να συγκρατιούνται οι χάντρες. Μ' αυτό το μπεγλέρι κάνουν διάφορα ακροβατικά με τα δάχτυλά τους χτυπώντας παράλληλα τις χάντρες μεταξύ τους. Ο ήχος που παράγεται από τα χτυπήματα ικανοποιεί τον παίχτη αλλά τρελαίνει τους παρεβρισκόμενους.


ΓΥΝΑΙΚΕΙΟ ΚΟΜΠΟΛΟΪ


Εάν λάβουμε υπόψη μας ότι η σύγχρονη γυναίκα καπνίζει, πίνει, αγχώνεται, καταθλίβεται, ανταγωνίζεται, επιδιώκει την προβολή ...; τότε βεβαιωνόμαστε ότι το κομπολόι, της είναι άκρως απαραίτητο, αφού αυτό λειτουργεί σαν αντίδοτο σ' αυτά που βιώνει.

Πέρασε ο καιρός που το κομπολόι ήταν το σύμβολο των αργόσχολων και των περιθωριακών. Το κομπολόι σήμερα για τον σύγχρονο άνθρωπο είναι ανάγκη και μόδα. Ιδίως για τη σημερινή γυναίκα που της λείπει περισσότερο η επικοινωνία, το χάδι, η τρυφερότητα, αφού οι σχέσεις των δύο φύλων στις μέρες μας είναι αρκετά ανταγωνιστικές. Ακόμη ας μην ξεχνάμε τη «Βαλεντίνα που έγινε και σοφερίνα, που έκοψε μόρτικα τα μαλλιά της» κ.λ.π. που λέει το παλιό τραγούδι. Η γυναίκα δεν «σέρνει καράβια» πια, με εκείνο που έλεγε το παλιό γνωμικό, αλλά με τη χειραφέτησή της.

Η γυναίκα στις μέρες μας συνεχίζει ακάθεκτη την επέλασή της, κυριεύοντας το ένα μετά το άλλο τα μετερίζια των ανδρών. Στη Λέσχη Φίλων Κομπολογιού πραγματοποιήθηκε η πρώτη παγκόσμια έκθεση γυναικείου κομπολογιού. Μετά το εξαιρετικό ενδιαφέρον που προκάλεσε αυτή, καθιερώθηκε διαρκώς ανανεούμενη. Κάθε μέρα εκτός Σαββατοκύριακου και εορτών από τις 5:00 ως τις 9:00 έχετε την ευκαιρία να απολαύσετε γυναικεία κομπολόγια που ξεπερνούν αισθητικά και τα πιο ζηλευτά κοσμήματα. Διότι αυτά τα κομπολόγια απαρτίζονται από μαργαριτάρια, πολύτιμους και ημιπολύτιμους λίθους, κοράλλια, κεχριμπάρια, γιούσουρι, ταρταρούγες, σμάλτο, ασήμι, χρυσό και άλλα υλικά που προσδίδουν κύρος στις κατόχους τους.

FATURAN, ΜΑΣΤΙΧΕΣ, ΣΟΥΝΤΟΥΡΟΥΣ ΚΑΙ ΑΛΛΑ


Επειδή πάντα το κεχριμπάρι ήταν σπάνιο, ακριβό και περιζήτητο, η αγορά από πολύ παλιά κατασκεύασε απομιμήσεις του. Όπως γνωρίζουμε από την παράδοση πρώτος ένας Αιγύπτιος χημικός πριν 220 περίπου χρόνια έφτιαξε απομίμησή του. Έκτοτε τον ακολούθησαν πολλοί και συνεχίζουν ακόμη. Στις μέρες μας, στην Συρία, στην Αίγυπτο, στην Τουρκία στο Αφγανιστάν, στο Ιράκ, στην Περσία και στην Ελλάδα συνεχίζεται η παραγωγή απομιμήσεων τους. Γύρω από τα Faturan έχει δημιουργηθεί ένας μύθος που εκτόξευσε τις τιμές αυτών και των απομιμήσεων τους στα ύψη. Λέγεται ότι η σύνθεση που ο Faturan έφτιαξε, ήταν από σκόνη κεχριμπαριού, μαστίχας, λιβανιού και βακελίτη τα οποία ανέμειξε με κολοφώνιο. Κάποιοι υποστηρίζουν ότι έβαζε και κόκκινο κρασί ή μούστο για να δώσει χρώμα στις χάνδρες. Σ' αυτούς λέμε ότι στη Λέσχη Φίλων του Κομπολογιού μπορούμε σε λίγα λεπτά να μετατρέψουμε ένα κίτρινο παλιό κομπολόι, το λεγόμενο «Μαστίκα» σε κόκκινο Faturan χωρίς κρασί και άλλες φαντασιώσεις. Η πολύχρονη ερευνά μας στα πάμπολλα ταξίδια μας, μας οδήγησε στο συμπέρασμα ότι το Faturan, η μαστίκα, το σούντουρουζ, το σάνταλουζ, το αλεμάνια, το καταλίν, το μπάγκα είναι απομιμήσεις κεχριμπαριού που δεν ξέρουμε ακριβώς ποιος τα έφτιαξε, πότε τα έφτιαξε, με τι τα έφτιαξε. Πάρα πολλά παλιά Faturan έχουν διαφορετικές συνθέσεις. Αυτό το «μαστίκα» π.χ. σχεδόν πάντα, δεν περιέχει ίχνος μαστίχας. Πάντως εγώ, για όλο αυτό το παραμύθι έχω πολλές επιφυλάξεις, διότι ένας γέρος άραβας κομπολογάς με οικογενειακή παράδοση στα κομπολόγια, μου εκμυστηρεύτηκε όταν έμαθε ότι είμαι συγγραφέας, ότι ο Faturan είναι δημιούργημα πονηρών ευφάνταστων εμπόρων.

Εμείς της Λέσχης πάντως, με συντομία σαφήνεια και απλότητα δηλώνουμε ότι τα Faturan, οι Μαστίχες και τα Σούντουρους είναι προσπάθειες της χημείας να μιμηθεί το κεχριμπάρι! Η βάση της σύνθεσης των απομιμήσεων αυτών, βασικά είναι ο βακελίτης, ανθυγιεινό υλικό. Όσοι τα επεξεργάζονταν αρρώσταιναν και κάποιοι πέθαιναν. Γι' αυτό είχε σταματήσει η παραγωγή τους πριν από 80 χρόνια. Σήμερα, πάμφτωχοι αδαείς, μη γνωρίζοντας τον κίνδυνο που διατρέχει η υγεία τους, ξαναφτιάχνουν απομιμήσεις των απομιμήσεων που είναι πολύ δύσκολο να ξεχωρίζουμε ποιες είναι ποιές.

Συνετό και έξυπνο είναι να αποφεύγουμε τις απομιμήσεις και να αποκτούμε φυσικά κεχριμπάρια. Άλλωστε η απομίμηση δεν διαθέτει θετική ενέργεια όπως το κεχριμπάρι, πέρα βέβαια από το ότι φτιάχτηκε για τους φτωχούς και τους δήθεν.

Σήμερα η ελληνική αγορά έχει κατακλυστεί από Άραβες που προσφέρουν «παλιά» «Φατουράν», «Σούντουρουζ», «Μαστίκες» κ.τ.λ.. Πριν 30 χρόνια συνέλλεγα από Αραβικές χώρες παλιά κομπολόγια. Αυτά τα Φατουράν! Δύσκολα εύρισκα! Τώρα υπάρχουν εκατοντάδες χιλιάδες τέτοια «παλιά»! Που βρέθηκαν; Όσοι ασχολούνται ξέρουν ότι η Περσία στέλνει εκατοντάδες κιλά στην Τουρκία. Οι δε Τούρκοι έχουν κι αυτοί εξειδικευτεί τόσο πολύ σ' αυτές τις απομιμήσεις. Έτσι πρέπει να είναι κάποιος πολλά χρόνια στο κουρμπέτι για να διακρίνει την απομίμηση από το πραγματικό παλιό. Και βέβαια αυτό με πολλές επιφυλάξεις. Και εδώ που τα λέμε εγώ προσωπικά δεν μπορώ να καταλάβω γιατί μία απομίμηση από χημικά φτιαγμένη, είτε από τον Faturan, είτε από τη Γερμανία ή την Τσεχοσλοβακία θα πρέπει να αγοραστεί κάποιες εκατοντάδες euro; Και γιατί με τα λεφτά αυτά να μην αγοράσουμε πραγματικό κεχριμπάρι;

ΚΕΧΡΙΜΠΑΡΙ


Γύρω από το κεχριμπάρι υπάρχει άγνοια και σύγχυση τόσο μεγάλη, μέχρι που και το Βρετανικό μουσείο εξέθετε επί 100 χρόνια κομμάτι κεχριμπαριού μέσα στο οποίο είχε εγκλωβιστεί έντομο. Αυτό το κομμάτι ήταν απομίμηση. Το μουσείο Μπενάκη εξέθετε η εκθέτει ακόμη το γιουσουρένιο κομπολόι του Μιαούλη ως κεχριμπαρένιο.

Το κεχριμπάρι είναι απολιθωμένο ρετσίνι κωνοφόρων δέντρων! Όμως πρέπει η ηλικία του απολιθώματος να ξεπερνά τα 30 εκατομμύρια χρόνια. Το διακρίνουμε από τα άλλα απολιθώματα επειδή περιέχει το succinic acid. Απολιθωμένα ρετσίνια που δεν διαθέτουν αυτό το οξύ και την προαναφερόμενη ηλικία, σύμφωνα με τους επιστήμονες, δεν είναι κεχριμπάρια αλλά απλά απολιθώματα. Succinic acid διαθέτει της Βαλτικής. Το κεχριμπάρι είναι ελαφρύ με ειδικό βάρος 1.2 περίπου. Γι' αυτό στο θαλασσινό νερό επιπλέει. Η σκληρότητά του είναι 2.3 εώς 2.5. Δηλαδή μαλακό γι' αυτό δεν πρέπει να περνάμε τις χάνδρες του σε αλυσίδα. Δεν το στριφογυρνάμε γιατί με τα χτυπήματα σπάει. Τα χρώματα του κεχριμπαριού είναι: γαλακτώδες, κρεμ, ξανθό, κίτρινο, κροκύ, καφέ, κονιάκ, μπλεδίζον και σπάνια πράσινο, κόκκινο και μαύρο. Το KAHRAMAN είναι συνήθως χρώματος μελί κροκύ. Βέβαια με τεχνητούς τρόπους μπορούμε και αλλάζουμε τα χρώματα χωρίς να αλλάζουμε τη δομή του απολιθώματος. Το φυσικό του χρώμα εξαρτάται από το δέντρο, τις θερμοκρασίες, τις πιέσεις μέσα στις οποίες αυτό απολιθώνεται κατά τις γεωλογικές ανακατατάξεις που το φέρνουν σε επαφή με άλλα στοιχεία του εδάφους, καθώς και από την ηλικία του. Ο ατμοσφαιρικός αέρας και το λίπος των χεριών μας το οξειδώνει και του αλλάζει χρώμα.



Βρίσκουμε κεχριμπάρια διαφανή και αδιάφανα. Το συναντούσαμε σε πολλές χώρες του κόσμου. Σήμερα το συναντάμε στη Βαλτική. Μικρότερες ποσότητες υπάρχουν και σε άλλες χώρες. Το αραβικό κεχριμπάρι που το λένε ΚΑΗRAMAN σήμερα κυκλοφορεί από χέρι σε χέρι. Το λιγοστό που βρέθηκε πρόσφατα στο Λίβανο, την Ιορδανία και το Ισραήλ δεν διατέθηκε στην αγορά. Κρατιέται για μελέτες.

Το κεχριμπάρι λόγω της θετικής του ενέργειας, η οποία χαλαρώνει το νευρικό μας σύστημα και βοηθά στην θεραπεία του θυρεοειδούς (κατά την άποψη των κρυσταλλοθεραπευτών) λόγω του ηλεκτρικού φορτίου που διαθέτει, έπαιζε και παίζει σημαντικό ρόλο στη ζωή των ανθρώπων.
Κεχριμπάρια σε σχήμα ανώμαλο, με ρογμές, με βρομιές, σε χρώματα γκριζοσταχτό-μαυρα είναι χαμηλής ποιότητας. Τα μαύρα κεχριμπάρια συνήθως είναι προϊόντα τεχνολογίας με υλικά από το εξωτερικό βρόμικο περίβλημα των φυσικών κεχριμπαριών. Από τα σκουπίδια δηλαδή. Θετική ενέργεια και θεραπευτικές ιδιότητες έχουν μόνο τα φυσικά κεχριμπάρια! Σπάνια βρίσκουμε μέσα σε κεχριμπάρι έντομα και ζωύφια. Αυτά τα κομμάτια είναι πολύ ακριβά, εφόσον βέβαια είναι αληθινά, διότι τέτοιες απομιμήσεις υπάρχουν πάρα πολλές.

Πολλοί έχουμε παλιά κομπολόγια και τα θεωρούμε κεχριμπάρια! Συνήθως δεν είναι! Αν είναι, θα πρέπει οι χάντρες να επιπλέουν σε θαλασσινό νερό. Επίσης εάν σ' αυτές ακουμπήσουμε πυρακτωμένη βελόνα τότε θα μυρίσουμε ρετσίνι.

Η σύγχρονη τεχνολογία παίρνει ρετσίνι κωνοφόρων δένδρων και το στερεοποιεί. Το μετατρέπει με θερμοκρασίες και πιέσεις σε «κεχριμπάρι». Είναι σχεδόν αδύνατο να το ξεχωρίσουμε από το πραγματικό, το ίδιο που συμβαίνει με τα τεχνητά διαμάντια. Μόνο το τεστ του άνθρακα 14 εντοπίζει τις απομιμήσεις. Βέβαια αυτό το τεστ είναι πάρα πολύ ακριβό και δεν συμφέρει να το κάνουμε. Έτσι δίνεται η ευκαιρία στους κακούς εμπόρους να δίνουν χωρίς φόβο, πιστοποιητικά γνησιότητας και για απομιμήσεις.
Αρκετοί καταναλωτές αναζητούν χάντρες από περίεργα και σπάνια υλικά. Οι καιροσκόποι εκμεταλλευόμενοι τη ζήτηση και την άγνοια των καταναλωτών προσφέρουν τέτοια φτιαγμένα από ρετσίνια που τα τηγανίζουν σε λάδι, που τα «εμπλουτίζουν» με χρώματα. Κάνουν τέλος πάντων διάφορα κόλπα και τα πωλούν πανάκριβα για να πείσουν ότι πρόκειται για σπάνια ακριβά κεχριμπάρια. Ακόμη διάφορες εκκρίσεις (ρετσίνια) δέντρων της Σομαλίας, Αιθιοπίας, Κένυας, Υεμένης, Αγίου Δομίνικου και άλλων χωρών τα λένε κεχριμπάρια ΕΝΩ ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ. Διότι δεν πληρούν τις προδιαγραφές του κεχριμπαριού. Για εμάς είναι σοβαρή η ανακοίνωση του καθηγητή Aftim Acra, καθώς και το άρθρο της Susie Ward Aber (www.emporia.edu/earthsci/amber.htm-9k).



ΣΚΟΝΗ ΚΕΧΡΙΜΠΑΡΙΟΥ


Προκειμένου να φτιάξουμε ομοιόμορφες χάντρες από κεχριμπάρι επεξεργαζόμαστε τα ακανόνιστα σε όγκο κομμάτια. Κατά την επεξεργασία προκύπτουν ρινίσματα. Όταν τα ρινίσματα αυτά τα αναμείξουμε με χημικές ρητίνες φτιάχνουμε νέες χάντρες οι οποίες λέμε ότι είναι από σκόνη κεχριμπαριού. Εδώ όμως προκύπτει ένα βασικό θέμα! Πόση ποσότητα ρινισμάτων κεχριμπαριού και πόση ποσότητα χημικής ρητίνης περιέχει το νέο μίγμα που φτιάχτηκε; Αρκετές φορές τα ρινίσματα είναι μόνο 5% οπότε....

Η χημική ανάλυση για να βρούμε τα ποσοστά περιεκτικότητας κοστίζει πάρα πολύ! Γι' αυτό έξυπνο είναι να αγοράζουμε μόνο ατόφιο φυσικό κεχριμπάρι από καταστήματα που έχουν κερδίσει την εμπιστοσύνη σας όχι επειδή διαφημίζονται αλλά από τη γνώση που διαθέτουν και την ιστορία τους!

ΠΡΕΣΑΡΙΣΤΟ ΚΕΧΡΙΜΠΑΡΙ


Το κεχριμπάρι το βρίσκουμε σε μορφή βότσαλων. Τα πολύ μικρά τα συγκεντρώνουν τα θερμαίνουν, τα λιώνουν, τα συμπιέζουν και τους δίνουν νέα μορφή. Αυτά λέγονται πρεσαριστά. Όμως και εδώ κάνουν κομπίνες. Μαζί με τα μικρά κομμάτια βάζουν χημικές ρητίνες. Την αναλογία κεχριμπαριού και ρητινών μόνο αυτοί τη γνωρίζουν.

Στο πρεσαριστό κεχριμπάρι συγκαταλέγεται και το λεγόμενο μωσαϊκό. Αυτό το φτιάχνουν συγκολλώντας με χημικές ρητίνες πολύ μικρά κομματάκια κεχριμπαριού διαφόρων χρωμάτων.


COPAL


COPAL είναι τα απολιθωμένα ρετσίνια ηλικίας κάτω των 30 εκατομμυρίων ετών. Δεν περιέχουν το succinic acid. Δεν θεωρούνται λοιπόν κεχριμπάρια. Τη λεπτομέρεια αυτή λίγοι καταναλωτές και έμποροι τη γνωρίζουν. Με αποτέλεσμα να διακινούνται ως κεχριμπάρια απολιθώματα ρητινών από δέντρα χωρών όπως Αιθιοπία, Σομαλία, Υεμένη, Κένυα, Νέα Ζηλανδία, και Δημοκρατίας του Αγίου Δομίνικου που η ηλικία τους πολλές φορές δεν ξεπερνά τα 500 χρόνια. Τελικά, σίγουρα πραγματικά κεχριμπάρια είναι της Βαλτικής και της Βιρμανίας.
Η αναγνώριση του κεχριμπαριού με βεβαιότητα 100% γίνεται μόνο με το τεστ του άνθρακα 14, που μας δείχνει την ηλικία του απολιθώματος. Σε όλα τα άλλα τεστ οι απομιμήσεις αντέχουν.

Μόνο τις από πλαστικά και βακελίτη απομιμήσεις ξεχωρίζουμε όταν σ' αυτές ακουμπήσουμε πυρακτωμένη βελόνα. Η μυρωδιά θα μας δηλώσει το υλικό.

Όποιος υποστηρίζει ότι με τις αισθήσεις μας, χωρίς όργανα μπορούμε να ξεχωρίσουμε το γνήσιο κεχριμπάρι από τις σκόνες τα πρεσαριστά και τα copal είναι άσχετος!