O κήπος των ευχών...

To γράμμα της Μαρίνας το διάβασα και το ξαναδιάβασα πολλές φορές. Ήθελα να χωρέσει όλο μέσα μου. Κάθε λέξη, κάθε νόημα του. Στα γραφόμενα της, αποκάλυπτε μια σπάνια καλοσύνη και διάυγεια. Έτσι, η απόσταση εξαφανιζόταν, ενώ οι λέξεις κυλούσαν σα χείμαρρος. Ούτε μια δεν ήταν περιττή. Η επούλωση των πληγών και η διδασκαλία της ζωής ταυτόχρονα...

«Δεν υπήρχε ούτε ένα αρμυρίκι σ΄ αυτό το κομμάτι γης που αποφάσισα να ζήσω», κι όμως σήμερα είναι ένα «καταφύγιο γεμάτο δέντρα, κλήματα και μυρωδικά». Το μυστικό της μεταμόρφωσης, ενός γυμνού τόπου σε κήπο, ήταν αυτό που ήθελα να κάνω στη ζωή μου.
Πολλά καλοκαίρια τώρα ο κήπος δίπλα στη θάλασσα. Καταφύγιο και ορμητήριο μαζί. Χωρίς φράχτες και ψηλούς τοίχους, ανοίγεται στη θάλασσα που τον περιβάλλει από ανατολή σε δύση μέσα σε μια απέραντη καμπύλη. Η θάλασσα είναι παντού και ο κήπος κάτι σαν μια φυσική προέκταση του αιγιαλού της.

Το σκιερό του κομμάτι πυκνοφυτεμένο με δέντρα, κλήματα και μυρωδικά, δροσερό και απάνεμο. Το άλλο στραμμένο προς το ηλιοβασίλεμα, μια πλαγιά φυτεμένη με χαμηλές λεβάντες και γιασεμιά αφήνεται στον ανοιχτό ορίζοντα, τους αέρηδες, τις ευωδιές και τα χρώματα.

Το καλοκαίρι μπαίνει μέσα σε διάχυτη λεπτότητα, με τα πολύχρωμα μοσχομπίζελα που βγαίνουν μόνα τους στα μέσα Μαΐου, και υποδέχεται τον Σεπτέμβρη με τις κατάφορτες ροδιές και το λαμπρό ρόδινο χρώμα των καρπών τους. Εκεί ανάμεσα, «θείος Ιούλιος μήνας», ακούγεται ευφρόσυνη η φωνή στο ζεστό μεσοκαλόκαιρο με τα ηλιοτρόπια, και μετά η χαρά της συγκομιδής με τα πρώτα σύκα και σταφύλια του Αυγούστου.

Παλιά, όλη αυτή η επίπεδη, ήμερη περιοχή ήταν ένας τεράστιος υγροβιότοπος. Υπόγεια νερά που έβγαιναν στην επιφάνεια, χαμηλή βλάστηση με θάμνους και σπάνια αγριολούλουδα, μόνιμο καταφύγιο για τα αποδημητικά πουλιά. Με τα χρόνια αρκετά άλλαξαν αλλά το τοπίο διατηρεί, όχι χωρίς κάποιους αγώνες, τη γυμνή φυσική ομορφιά του. Οι θαλασσινές βιολέτες βγαίνουν ακόμα ανάμεσα στην άμμο. Και τα χελιδόνια επιστρέφουν πάντα...

Όταν ήρθα εδώ, δεν υπήρχε ούτε ένα αρμυρίκι σ΄ αυτό το κομμάτι γης. Ο κήπος δημιουργήθηκε. Ήρθαν δέντρα μεγαλωμένα σε άλλα χώματα. Καθένα με την ιστορία και τα μυστικά του. Ελιές, συκιές, πεύκα και ψηλόλιγνα κυπαρίσσια, οπωροφόρα, αγαπημένα εσπεριδοειδή. Μπήκαν με τη σειρά και την τάξη που ανέκαθεν με μάγευε στις γεωργικές καλλιέργειες και τους αμπελώνες. Το φύτεμα, μια φυσική ιεροτελεστία για τους ανθρώπους της γης. Μέτρημα με το νήμα για να γίνουν ίσιες οι σειρές και να κρατηθούν ίδιες αποστάσεις, τα δέντρα σε επτάδες, οι στρογγυλοί λάκκοι γύρω-γύρω, το πότισμα το σούρουπο με τη δροσιά.


Τα δέντρα έπιασαν ρίζες βαθιές και ολοένα μεγαλώνουν και ευδοκιμούν. Τα μεγαλύτερα κόβουν τον άνεμο στα μικρότερα, άλλα παραβγαίνουν στο ύψος για να βρουν τον ήλιο. Το περήφανο κυπαρίσσι που προβάλλει στον λευκό τοίχο πέρασε κιόλας πάνω από τη στέγη του σπιτιού και δείχνει τον ουρανό. Αρμονικές συστάδες δίπλα-δίπλα, με διαφορετικά φυλλώματα, χρώματα και καρπούς συμπληρώνουν τις εποχές και φτιάχνουν τους δικούς μου μύθους. Δημιουργούν κρυψώνες για τα πουλιά και φυσικά περάσματα για τις πνοές του αέρα και τους ήχους των κυμάτων, για το βλέμμα που συλλαμβάνει ένα καΐκι να περνάει αργά ανάμεσα στους κορμούς. Το χιόνι του 2006 πάγωσε τις λεμονιές και τις πορτοκαλιές. Είχαν γίνει ήδη κανονικά δέντρα μ΄ όλη την ευγένεια και τη λεπτότητά τους, και πλάι στο αμπελάκι και τις αγγελικές με το αγιόκλημα λίγο πιο κει, ο πιο τρυφερός περίπατος στον κήπο. Εκείνο το Πάσχα δεν άνθισαν. Όλοι τριγύρω στην περιοχή περιμέναμε να δούμε. Πήρα την απόφαση να κλαδευτούν βαθιά, μήπως και πετάξουν. Οι ψηλές και λυγερές λεμονιές είχαν ξαφνικά μεταμορφωθεί σε μικρά δεντράκια με γερούς κορμούς. Οι πορτοκαλιές άντεξαν. Την επόμενη χρονιά βγήκαν νέα κλαριά, οι χυμώδεις καρποί ξανάγιναν και πάλι, και οι λεμονανθοί λίγο με λίγο.



Κι ύστερα οι σπόροι, τα μυρωδικά και τα λουλούδια του κήπου. Τα τελευταία χρόνια έμαθαν να συμβιώνουν με άγρια χόρτα και αγριολούλουδα, που συχνά τους παραβγαίνουν σε ομορφιά και λεπτότητα. Λευκές συμφωνίες από άγρια τριαντάφυλλα και γιασεμιά διπλά σε μια λιλά θάλασσα από λεβάντες και μαντζουράνα, πορτοκαλί τριανταφυλλιές μαζί με τα χρώματα της δύσης, οι ήλιοι στην ανατολή, μια αιθέρια λυγαριά που την έφερε ο αέρας... Περιοχές γλυκύτητας και αθωότητας, έντασης και αισθησιασμού, ιερότητας και ευφορίας, κομψότητας και χάρης φέρνουν πίσω σε μνήμες, ταξίδια και εικόνες από κήπους με πολύχρωμα τζίνια και ντάλιες στην ελληνική ενδοχώρα, απέραντες πεδιάδες με λεβάντες στη νότια Γαλλία, άγρια τοπία με ρίγανη και θυμάρι στην ορεινή Ήπειρο, το Χαλίλι στην Πάτρα, όπως το θυμάμαι από τα ταξίδια μου.

«Τα δέντρα και η θάλασσα διδάσκουν τη σιωπή και την υπομονή», διαβάζω στο μυθιστόρημα του Ταγιέμπ Σάλεχ «Η εποχή της μετανάστευσης στο βορρά»...

Ο κήπος δίπλα στη θάλασσα κράτησε τα πουλιά και τις πεταλούδες στον δικό τους οικείο τόπο. Κι αυτά που μένουν και όσα ταξιδεύουν. Τα ζευγάρια των χελιδονιών πλατσουρίζουν όλη μέρα στα νερά, οι καρακάξες χοροπηδάνε αμέριμνες πάνω στο χώμα, μαζεύοντας ρώγες και καλώντας τον σύντροφό τους. Και τα τζιτζίκια, που δεν σταματάνε ποτέ. Κελαηδήματα, φωνές και γλώσσες που σε βάζουν σε πειρασμό να αφουγκραστείς, να ακούσεις, να καταλάβεις τα μυστικά τους. Και κάθε μέρα είναι μια άλλη μέρα...

Τον τελευταίο καιρό εμφανίστηκε ένα αγρίμι. Στην αρχή με παρακολουθούσε από μακρυά. Ζύγιζε τις κινήσεις μου μέσα στον κήπο. Με τον καιρό με εμπιστεύθηκε και ήρθε κοντά μου. Πολλές φορές κάθεται στα πόδια μου και γουργουρίζει ευχαριστημένο. Λες και βρήκε όλα όσα έψαχνε. Κι εγώ, το χαιδεύω και του δίνω όση αγάπη και στοργή έχω μέσα μου. Είναι το μοναδικό πλάσμα με το οποίο μιλώ. Κι ας λένε ότι τα αγρίμια δεν καταλαβαίνουν...

Οι αγαπημένες μου στιγμές στον κήπο... Τα πρωινά, δουλεύοντας στο μαρμάρινο τραπέζι κάτω από τον ίσκιο της κληματαριάς.

Η ευωδιά των γιασεμιών όλο το καλοκαίρι, ανοίγοντας την πόρτα του κήπου αργά το βράδυ μετά τη δουλειά.

Κολύμπι, με θέα τον θαλασσινό ορίζοντα, τα παιχνίδια των χελιδονιών στο νερό.

Ήσυχα μεσημέρια με λογοτεχνία στο μικρό μπαλκόνι. Κλασικοί: Κόνραντ, Μπόρχες, Ταγιέμπ Σάλεχ.
Και πάντα σε μια γωνιά του κήπου ποίηση του Μαχμούντ Νταρουίς: το τελευταίο βιβλίο του «Το ίχνος μιας πεταλούδας, Σελίδες ενός ημερολογίου» (καλοκαίρι 2006-καλοκαίρι 2007).

Με μια ρακή συντροφιά και χάζι στ΄ αστέρια...

ΥΓ. Θα τα πούμε σύντομα... φιλιά!