Ένα καραβάκι γεμάτο παραμύθια | Μέρος Α'

«Μια φορά κι ένα καιρό, ήταν ένα παραμύθι. Το παραμύθι αυτό, ζούσε μέσα στη φαντασία των μικρών παιδιών και το αγαπούσαν πολύ. Γι αυτό, κάθε βράδυ τα παιδιά, μαζί με τη γιαγιά και τον παππού καθόντουσαν δίπλα στο τζάκι και άρχιζε η αφήγηση…».

Τα χρόνια πέρασαν. Οι γιαγιάδες περνούν πια τον καιρό τους μπροστά από την τηλεόραση. Όμως, το παραμύθι συνεχίζει να κεντρίζει τη φαντασία των παιδιών και να αποτελεί ίσως ένα από τα τελευταία αναχώματα πριν από την απόλυτη επικράτηση της αυτοκρατορίας της εικόνας …«που ζει σε ένα ψηλό κάστρο στην άκρη ενός απότομου γκρεμού»…



Το παιδικό βιβλίο είναι ένα παράθυρο στη φαντασία αλλά και τη σκέψη του παιδιού. Ο συνδυασμός εικόνας και κειμένου βοηθάνε τα μάτια και τα αυτιά του. Η δύναμη που έχουν οι εικόνες και οι λέξεις ταξιδεύουν το παιδί στο χώρο της φαντασίας, το κάνουν να ονειρευτεί, να σκεφτεί μεγάλα ζητήματα τα οποία μια παιδική ιστορία μπορεί να προσεγγίσει με απλό τρόπο, συγκαλυμμένα στη ροή του παραμυθιού και ίσως να βρει λύσεις σε θέματα που το απασχολούν.

Το παιδί μαθαίνει τη δύναμη των λέξεων και της έκφρασης ως επικοινωνία με τον εαυτό και τους άλλους. Το παιδικό βιβλίο του επιτρέπει να βάλει τον εαυτό του στη θέση του ήρωα, να ταυτιστεί μαζί του ή να τον απορρίψει, να πλάσει με το νου του εικόνες και σκηνές, να φανταστεί πιθανά σενάρια, να εξερευνήσει διάφορες εκδοχές του ίδιου θέματος, και να περάσει όμορφα μέσα στις σελίδες ενός παιδικού παραμυθιού.



Του μεταδίδει πολιτισμικές αξίες, διαμορφώνει το ήθος, τον χαρακτήρα και την συνείδηση του. Και όλα αυτά τα πετυχαίνει έξω από πολιτικές ή θρησκευτικές τοποθετήσεις. Οι ίδιες οι ανθρώπινες αξίες ξεπροβάλλουν μέσα από τις σελίδες των περισσότερων παιδικών βιβλίων, συνήθως με αλληγορικό και όχι άμεσα διδακτικό τρόπο.
Ωστόσο, το παιδί, που είναι στο στάδιο της διαμόρφωσης του κοινωνικοψυχικού του κόσμου, αναζητάει τα μηνύματα εκείνα που θα του δείξουν το δρόμο και θα του δώσουν κάποιες γενικές κατευθυντήριες γραμμές, κι έτσι ρουφάει άπληστα αυτά που έχει να του δώσει το παραμύθι.

Μέσα από πολλαπλές ψυχικές διεργασίες βγάζει τα συμπεράσματά του, αναπτύσσει την κρίση του, έρχεται αντιμέτωπο με τους φόβους, τις επιθυμίες και τις συγκρούσεις του και, τελικά, ισορροπεί μέσα από την "περιπέτεια" της ανάγνωσης ή της αφήγησης.
Η αφήγηση παραμυθιών, ήδη από τη βρεφική ηλικία, δίνει στο παιδί μια ακόμα ευκαιρία ν' αναπτύξει καλύτερα τις γλωσσικές του ικανότητες και να χτίσει γερά θεμέλια πάνω στα οποία στη συνέχεια θα στηριχθούν οι ικανότητές του για ανάγνωση και, γενικότερα, για μάθηση.



Μια από τις σημαντικότερες λειτουργίες της ανάγνωσης-αφήγησης παιδικών βιβλίων είναι το γεγονός ότι φέρνει το παιδί πιο κοντά στην οικογένεια. Όσο ο γονιός ή η γιαγιά και ο παππούς, διαβάζουν στο παιδί, δημιουργείται μια ζεστή και όμορφη σχέση, όπου τόσο οι γονείς ή οι παππούδες, όσο και το παιδί απολαμβάνει τη συντροφιά του άλλου και δένεται ακόμα περισσότερο μαζί του. Η ανάγνωση-αφήγηση παραμυθιών επιτρέπει στην οικογένεια και το παιδί να θίξουν δύσκολα θέματα και ανοίγει διαύλους επικοινωνίας για μια ζωή.

Το παραδοσιακό ελληνικό παραμύθι και οι μύθοι του Αισώπου από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα έμειναν ζωντανά, άγραφα γιατί έχουν πολύ μεγάλη σημασία, έχουν ψυχοθεραπευτικές ιδιότητες. Μέσα από το παραμύθι το παιδί αντλεί όλα τα στοιχεία που θέλει για να νιώσει καλύτερα, διδάσκεται χωρίς διδακτισμό και ξέρει πάντα ότι ο αδύναμος όταν προσπαθήσει και σκεφθεί μπορεί να δικαιωθεί.

Μαθαίνει επίσης ότι οποιοδήποτε πρόβλημα που δεν λέγεται, δεν λύνεται. Ανεβάζει την αυτοεκτίμησή του, μιλάει σωστά με άρθρωση σωστή και ξέρει να αντιμετωπίζει το γύρω του.

Τα παιδιά κάνουν ερωτήσεις που αφορούν στο παραμύθι αλλά και την δική τους ζωή. Μα αυτές είναι θαρρώ οι μόνες ερωτήσεις που δεν επιδέχονται απάντησης. Γιατί αν απαντούσαμε στα παιδικά ερωτήματα, τότε η φαντασία τους δεν θα λειτουργούσε και το ζητούμενο είναι να λειτουργήσει η φαντασία των παιδιών και να πάρει την πνευματική τροφή που χρειάζεται μέσα από τα παραμύθια.

Το παραμύθι βοηθάει το κάθε παιδί να διαλέξει με τη φαντασία του, το ρόλο που θέλει. Δεν εξηγείται γιατί κανείς δεν ήταν εκεί, ούτε αλήθεια είναι, ούτε ψέματα.

Στην εποχή μας ακόμα και σε αυτό το πολύ απλό, που κάποτε έκαναν οι παππούδες και οι γιαγιάδες, βάλαμε τίτλους και το κάναμε επιστήμη.

Όλα τα πράγματα είναι τόσο απλά αν κοιταζόμαστε στα μάτια και λέμε την αλήθεια. Είναι ο μοναδικός τρόπος να εμψυχώσει κανείς τα παιδιά, να τα βοηθήσει να γίνουν τα ίδια ήρωες και να πρωταγωνιστήσουν μέσα στο παραμύθι, παίρνοντας τα μηνύματα εκείνα που χρειάζονται ώστε να βοηθηθούν και να ενισχυθούν.



Τα παραμύθια όταν τα αφηγούμαστε στα παιδιά, κοιτάζοντάς τα πάντα στα μάτια, γιατί το παραμύθι λέγεται μόνο όταν κοιταζόμαστε στα μάτια, μπορούν να βοηθήσουν και το αποτέλεσμα το βλέπουμε, την ίδια στιγμή που το κάνουμε.

Κι αυτό είναι πραγματική μαγεία!