Ένα καραβάκι γεμάτο παραμύθια... | Μέρος Β'

Η Λίλα Πατρόκλου, συγγραφέας παιδικών βιβλίων, εδώ και πολλά χρόνια πραγματοποιεί τακτικά επισκέψεις σε γενικά δημοτικά σχολεία και νηπιαγωγεία (αλλά και σε παιδικές λέσχες ανάγνωσης), σε διάφορους δήμους της Αττικής, διαβάζοντας στους μικρούς μαθητές παιδικά βιβλία που έχουν άμεση ή έμμεση σχέση με την αναπηρία.

Με το χαρακτηριστικά ζωντανό και παιχνιδιάρικο ύφος της, η κ. Πατρόκλου -που έχει και η ίδια κινητική αναπηρία- καταφέρνει κάθε φορά να παρασύρει τα παιδιά, εξοικειώνοντάς τα με την ιδέα και την εικόνα της αναπηρίας.



«Τι θα ‘θελα;
Θα ‘ θελα να μπορώ να βγαίνω από το σπίτι μου εύκολα. Να μπαίνω με το αμαξίδιο στο λεωφορείο και να πηγαίνω στο σχολείο, στη δουλειά μου ή για διασκέδαση.
Τι ωραία θα ήταν, να μπορώ να διασχίσω μια λεωφόρο, ν’ ανεβοκατεβώ στις διαβάσεις και να περπατήσω στο πεζοδρόμιο.
Θα μ’άρεσε, με τη βοήθεια του σκύλου οδηγού και το λευκό μου μπαστούνι, να πάω κάπου για φαγητό.
Να μπορώ να καταλάβω μια συζήτηση ή μια ταινία γιατί έχει διερμηνεία κωφών.
Θα μ’άρεσε να με δεχόταν η γειτονιά, εμένα που μένω σε ξενώνα της Ε.Ψ.Υ.Π.Ε. και προσπαθώ να σπουδάσω ή να δουλέψω.
Εγώ, που έχω κάποιο σωματικό, ψυχικό ή πνευματικό έλλειμμα, δυσκολεύομαι να επιβιώσω στην Ελλάδα.
Εγώ, όμως θέλω να ζήσω, και μάλιστα εδώ. Σ’ αυτόν τον τόπο.»

Λίλα Πατρόκλου



Σκοπός αυτής της εξοικείωσης είναι καταρχήν η διευκόλυνση της ένταξης των μικρών μαθητών με αναπηρία στα γενικά σχολεία, και η ομαλή υποδοχή τους από τους συνομηλίκους τους. Παράλληλα, ο δάσκαλος των παιδιών, που είναι παρών καθ’όλη τη διαδικασία ανάγνωσης και παιχνιδιού, έχει τη δυνατότητα να παίρνει ιδέες για το πώς μπορεί να προσεγγίζει τα θέματα αναπηρίας και να τα παρουσιάζει στους μαθητές του όταν του δίνεται η ευκαιρία.



«Τα Άταχτα Πλοκάμια» είναι ένα βιβλίο με πολλαπλές αναγνώσεις. Σε πρώτο πλάνο, η ανυπακοή των πλοκαμιών, δεν είναι παρά τα στάδια ανωριμότητας και «αταξίας», παιδιών και ενηλίκων, ενώ η αλλαγή έρχεται ως προσωπικό επίτευγμα, μέσα από την αυτο-πειθαρχία όσο και από εξωτερικούς παράγοντες που μας ωθούν να πειθαρχήσουμε.



Τα «άταχτα πλοκάμια» μεταμορφώνονται σε ασημένια – όπως εξηγεί και η Λίλα Πατρόκλου. «Πάντα θυμάσαι αυτό που σε έκανε να κάνεις ένα βήμα προς την ωριμότητα».



Σε δεύτερο πλάνο, η κοινωνία της θάλασσας, που παρουσιάζεται ήδη διασπασμένη και συγκρουόμενη, ανίκανη να βρει κοινές λύσεις και να δράσει ενωμένα ενάντια στον εκφοβισμό των πλοκαμιών… Μάλλον, όχι η κοινωνία «της θάλασσας», η κοινωνίας μας. Κι εδώ φαίνεται περισσότερο ότι δεν πρόκειται για ένα παραμύθι. Η συγγραφέας τονίζει ότι δεν πρέπει να ωραιοποιούμε ή να διαστρεβλώνουμε τη πραγματικότητα πριν την παρουσιάσουμε στα παιδιά.



Σε τρίτο πλάνο, μια προσέγγιση της αναπηρίας, που συμβολίζεται από την «ανυπακοή» των πλοκαμιών και τους τρόπους με τους οποίους αντιμετωπίζεται από τους ίδιους τους ήρωες: από την μη-αποδοχή, στη συνειδητοποίηση, τον αυτο-καθορισμό και την προσωπική επίτευξη της αρμονίας με το σώμα μας.



Πάνω από όλα, η συγγραφέας παρακινεί τους ενήλικους -για τα παιδιά είναι ενστικτώδες- να ακούσουν την ιστορία. Δεν υπάρχουν «κρυμμένα» μηνύματα, είναι άμεσα μέσα από τους χαρακτήρες και τις καταστάσεις που εξελίσσονται.



Η ιστορία συνοδεύεται από μια εξαιρετική εικονογράφηση, που ακολουθεί την εξέλιξη της ιστορίας και απεικονίζει πραγματικά και ζωντανά συναισθήματα, όπως η θλίψη, η ντροπή, ο θυμός και η εξέγερση, η σύγκρουση, η αποφασιστικότητα και η αρμονία.



«Τα Άταχτα Πλοκάμια» συγκαταλέγονται στα βιβλία που μιλάνε άμεσα ή έμμεσα για την αναπηρία, σε έναν κατάλογο με περισσότερα από 50 βιβλία, που έχει συνταχθεί από τη Λίλα Πατρόκλου, σε συνεργασία με εκπαιδευτικούς, Δημοτικές βιβλιοθήκες και υπαλλήλους βιβλιοπωλείων, με στόχο την εξοικείωση των παιδιών με την εικόνα και την ιδέα της αναπηρίας.



Η Χρυσούλα είναι το πρώτο βιβλίο της Λίλας Πατρόκλου. Μιλά για μια διαφορετική καμήλα που μπορεί να γεννήθηκε και να έζησε στην έρημο, όμως ονειρεύτηκε κι επιθύμησε χιονισμένα μέρη. Έτσι, ξεκίνησε ένα μεγάλο ταξίδι για να φτάσει στις χιονισμένες εκτάσεις των ονείρων της…



Ακόμη και τώρα μετά από χρόνια, κάποιοι ξυλοκόποι λένε ότι βλέπουν μια κάτασπρη καμήλα με καμπούρα να τρεχαλίζει χαρούμενα στα χιονισμένα δάση παρέα με ταράνδους και πολικές αρκούδες.

Μιλούνε με απορία και θαυμασμό γι αυτό το παράδοξο της φύσης.





Το 2004 η Χρυσούλα πήρε το πρώτο βραβείο από το ελληνικό παράρτημα της IBBY για την εικονογράφηση της, την οποία επιμελήθηκε ο Βασίλης Παπατσαρούχας.



Η Λίλα Πατρόκλου έχει δημιουργήσει μαζί με την Νατάσα Ψαριανού μια τοπική, παιδική λέσχη ανάγνωσης, στα Άνω Ιλίσια, με την επωνυμία "Η Γειτονιά μας". Συμμετέχει, στο πρόγραμμα "Χώροι πολιτισμού και πρόσβαση". Γράφει στο περιοδικό "Ορίζοντας" του ΠΑ.Σ.ΠΑ. (Πανελληνίου Συλλόγου Παραπληγικών) άρθρα για τον πολιτισμό. Κάνει σεμινάρια σε νηπιαγωγούς και δασκάλους, γενικής Παιδείας με θέμα "Η εξοικείωση των παιδιών με την εικόνα και την ιδέα της αναπηρίας". Συμμετέχει στα εκπαιδευτικά προγράμματα του Κέντρου Μελέτης Νεώτερης Κεραμικής.