Ο ρατσισμός της ομορφιάς

«Περί Ωραίου» ο λόγος αυτή την εβδομάδα, καθότι η διάθεση έχει ελαφρύνει λόγω θέρους και η ομορφιά αναδεικνύει το λαμπερό της πρόσωπο σε ηλιόλουστες δαντελωτές ακτές και βραδινές φεγγαρόλουστες βόλτες. «Ποια ομορφιά;» αναρωτιέται κανείς όταν καλείται να την ορίσει
και να την αναλύσει ...; Ας προσπαθήσουμε να την αντικρίσουμε κατάματα. Είναι αυτή που
φιλοσοφικά αναλύθηκε ανά τους αιώνες ως εκδήλωση του ωραίου ή μήπως αυτή που θεωρείται αγαθό προς κατανάλωση και ανακινεί την ισχυρότερη βιομηχανία παγκοσμίως;

Περιζήτητο αγαθό, επίκτητη ή από κούνια, η ομορφιά ανήκει «στο μάτι του παρατηρητή», όπως πολύ πετυχημένα είπε ανώνυμος λάτρης της. Πέρα όμως από την όποια εκτίμηση, η ομορφιά ή το αντίθετό της είναι πρωτίστως κοινωνικό κριτήριο. Την κουβαλάς σαν βιογραφικό σημείωμα που δεν ξέρεις πώς και από ποιον θα εκτιμηθεί. Αλλά και όταν αυτό συμβεί, καλείται, πολλές φορές, ο έχων να απολογηθεί και ο μη να ανακαλύψει αντίδοτα πνευματικά, χαρίσματα ψυχικά, για να αντισταθμίσει την έλλειψη. Ο ρατσισμός της ομορφιάς βασανίζει εξίσου το ωραίο και το αντίθετό του.
Ας δούμε πώς αντιλαμβάνονται αυτόν τον ιδιάζοντα ρατσισμό τέσσερις άνθρωποι που βάζουν την ομορφιά κάτω από το μεγεθυντικό φακό τους.

Ο συγγραφέας και δημοσιογράφος Ζάχος Χατζηφωτίου, ο συγγραφέας Πέτρος Τατσόπουλος, η βουλευτής Ελενα Κουντουρά και η ηθοποιός Παναγιώτα Βλαντή.


Δεν φταίμε εμείς, φταίει η φύση μας

Του Πέτρου Τατσόπουλου

Ας ξεκαθαρίσουμε ευθύς εξαρχής αν θέλουμε να μιλήσουμε ειλικρινά ή αν θέλουμε να μιλήσουμε με το υποκριτικό σαβουάρ βιβρ που μας επιβάλλει η πολιτική ορθότητα. Στη δεύτερη περίπτωση, ηλίου φαεινότερον, θα μηρυκάσουμε κοινοτοπίες περί ίσων ευκαιριών και θα εκφράσουμε τον αποτροπιασμό μας -να και τα κροκοδείλια δάκρυα- για την καταπάτησή τους.

Στην πρώτη περίπτωση, δίχως να κομίζουμε γλαύκα ες Αθήνας, θα υπενθυμίσουμε μερικές ωμές αλήθειες. Δύσκολα θα αμφισβητήσουμε, λόγου χάριν, ότι οι ευειδείς σε αυτή την παλιοκοινωνία ξεκινούν με ένα μπόνους. Την επόμενη φορά που θα μπείτε σε ένα εστιατόριο, συγκρατήστε πόσες φάτσες προσπεράσατε ασυναίσθητα, σχεδόν μηχανικά, προτού σταθείτε στον όμορφο ή στην όμορφη της αίθουσας. Μπορεί αυτό το κουκλάκι να είναι και ο στόκος της αίθουσας, καμία αντίρρηση -μονάχα που εσείς, εγώ, όλοι μας είμαστε διατεθειμένοι να του δώσουμε μιαν ακόμη ευκαιρία. Κι απεναντίας. Το τζίνι με τη σουβλερή μύτη, που τόσο άκαρδα παρακάμψαμε, πρέπει να ιδρώσει, να προσπαθήσει διπλά και τρίδιπλα για να τραβήξει την προσοχή μας. Δεν φταίμε εμείς. Φταίει η φύση μας.

Ο ρατσισμός της ομορφιάς όμως -όπως κάθε ρατσισμός- λειτουργεί και αντίστροφα. Ενίοτε οι όμορφοι καταβάλλουν υπεράνθρωπη προσπάθεια για να μας αποσπάσουν από την ομορφιά τους. Χαζεύουμε τόσο πολύ μπροστά στην καλλονή, ώστε φτάνουμε στο σημείο να θεωρούμε άχρηστο ή και γελοίο αντιπερισπασμό κάθε σοβαρό επιχείρημα που βγαίνει από τα χείλη της. Επιχειρήστε, φέρ' ειπείν, να συζητήσετε περί εξωτερικής πολιτικής με την Κάρλα Μπρούνι. Είμαι βέβαιος πως η Κάρλα θα αντεπεξέλθει στις ανάγκες της κουβέντας θαυμάσια -δεν είμαι ωστόσο καθόλου βέβαιος αν θα αντεπεξέλθετε κι εσείς. Είναι άδικο για την Κάρλα, δεν είναι; Είμαι εξίσου βέβαιος ότι οι περισσότεροι θα θέλαμε να υποστούμε ανάλογες αδικίες. Μην το λέτε. Κάθε αδικία -όποια αδικία- το άτομο τη βιώνει επώδυνα. Να μακαρίζουμε την τύχη μας που δεν μας έδωσε την εμφάνιση της Κάρλα ή την εμφάνιση του Κλούνεϊ. Μας προφύλαξε από ανείπωτα βάσανα. Και μην ακούσω αηδίες, για αλεπούδες και κρεμαστάρια.

Διδακτικό επιμύθιο; Δεν υπάρχει. Αν η φύση διψούσε και πεινούσε για δικαιοσύνη, μάλλον θα οδηγούσε σε λιγότερο τσαπατσούλικα αποτελέσματα.

Από την άλλη, ένα σύμπαν τίγκα στα μανούλια θα ήταν αβάσταχτα βαρετό εκ προοιμίου. Πανέμορφος, ξαπλωμένος στη σεζλόνγκ για τον αιώνα τον άπαντα; Ειλικρινά, προτιμώ να τσιτσιρίζω κακομούτσουνος στο διπλανό καζάνι.

Ο κ. Π. Τατσόπουλος είναι συγγραφέας.


Δαιμονοποίηση και ταμπού

Της Έλενας Κουντουρά

Eκφράστηκε στη γεμάτη θηλυκότητα σιλουέτα της Aφροδίτης της Mήλου. Λατρεύτηκε στη λιτή μεγαλοπρέπεια της Kαρυάτιδος και αποθεώθηκε στην επιβλητική αλλά τόσο σαγηνευτική φυσιογνωμία του αγάλματος της θεάς Aθηνάς. H ομορφιά, που κατά το μέγα ποιητή και στοχαστή Xαλίλ Γκιμπράν δεν είναι τίποτε άλλο από το ίδιο το Σύμπαν που κοιτάζει τον εαυτό του στον καθρέφτη, είναι η ύψιστη μορφή έκφρασης του κόσμου μας αλλά και του εαυτού μας. H αρμονία, η συμμετρία, το αρχαιοελληνικό κάλλος, η αισθητική έχουν υμνηθεί σε εξαιρετικά ποιήματα και πεζογραφήματα, έχουν αποτυπωθεί σε αριστουργήματα καλών τεχνών, αλλά παράλληλα έχουν προκαλέσει ατελείωτες συζητήσεις.

O Αλμπερτ Aϊνστάιν έλεγε πως «μόνο 3 πράγματα μπορούν να με κάνουν να σκεφτώ. H αλήθεια, η καλοσύνη και ειδικά η ομορφιά, που μέσα από την αρμονία της βρίσκω την ερμηνεία των αριθμών». O μεγάλος αρχιτέκτονας και μηχανικός Fuller όταν ρωτήθηκε για τη σημασία της ομορφιάς στη Μηχανική απάντησε: «Οταν έχω να λύσω ένα πρόβλημα δεν σκέφτομαι την αισθητική, σκέφτομαι μόνο τη λύση του προβλήματος. Ξέρω όμως πως αν η λύση που θα βρω δεν είναι και όμορφη, τότε σίγουρα είναι λάθος».

Kαι όμως, παρά το ότι η ομορφιά έχει την αποδοχή ανθρώπων του πνεύματος, των επιστημών, της τέχνης, εξακολουθεί και είναι... το πιο ένοχο ανθρώπινο χαρακτηριστικό.

Aντί να αγκαλιάζουμε την ομορφιά σε όλες της τις εκφάνσεις, τη δαιμονοποιούμε αντιμετωπίζοντάς την ακόμη και ως ταμπού, ενώ δεν είναι λίγες οι φορές που οδηγούμαστε σε ακρότητες, στοχοποιώντας την και δημιουργώντας έναν ιδιότυπο ρατσισμό. Γιατί η ομορφιά είναι τέχνη στην ύψιστη μορφή της. Kαταδικάζοντας την ομορφιά στην αφάνεια, απορρίπτουμε την τέχνη ως στοιχείο της ίδιας μας της ζωής. Kαι ζωή χωρίς τέχνη, χωρίς ομορφιά, είναι ζωή μη δημιουργική.

Η κυρία Ε. Κουντουρά είναι βουλευτής Ν.Δ.


Λίγες γεννιούνται όμορφες, οι πολλές ...; φτιάχνονται

Του Ζάχου Χατζηφωτίου

Ο τίτλος αυτός -ο οποίος δεν είναι δικός μου αλλά μου εδόθη- έχει δύο λέξεις. Η μία είναι σωστή. Ο ρατσισμός χρειάζεται σε πολλές περιπτώσεις όπως και στη συγκεκριμένη του τίτλου. Δηλαδή να ξέρεις αυτό που θέλεις και να το υποστηρίζεις με επιμονή. Στο δεύτερο συνθετικό του τίτλου όμως δεν πάμε καλά. Εκεί ομιλεί περί ομορφιάς.

Η ομορφιά σήμερα είναι κάτι το επίκτητο. Λίγες γεννιούνται όμορφες. Οι πολλές κατασκευάζονται καθ' οδόν.

Με τα νέα μέσα, όπως βαψίματα, σοβαντίσματα, χτισίματα προσώπου και σώματος και βασικά με την πλαστική χειρουργική, τέρατα μεταβάλλονται σε καλλονές. Μη πλανάσθε με τις όμορφες γυναίκες. Ψάξτε τις. Οι ουλές δεν φεύγουν τελείως ποτέ, ούτε και με πλαστική επέμβαση. Ζητήστε φωτογραφίες της εν λόγω, της παιδικής και νεανικής ηλικίας και παραβάλετέ τες με το σημερινό κατασκεύασμα.

Γιατί νομίζετε πως οι εταιρίες καλλυντικών είναι οι πλέον εύρωστες και κερδοφόρες ανά τον κόσμο; Ποια είναι η μεγαλύτερη βιομηχανική εταιρία στη Γαλλία; Η Loreal. Ισως και πιο κερδοφόρα και από την εταιρία Ντασό που κατασκευάζει τα αεροπλάνα Mirage.

Ενας μακρινός μου θείος κάποιας ηλικίας παντρεύτηκε μιαν κοπέλα κι όπως είναι ο νόμος της φύσεως το παιδί δεν βγήκε και πολύ κανονικό. Μετά τον τοκετό ο θείος είπε μεγαλοφώνως: «Εγεννήθη υμίν τέρας». Κοριτσάκι επτά μηνών καταρχήν με εμφανή κύφωσιν, σκυφτό με τάσεις να αποκτήσει καμπουρίτσα, οι πατούσες του έβλεπαν προς τα μέσα και το πρόσωπό του εθύμιζε τον άνθρωπο του Νεάντερταλ.

Και αμέσως έπεσαν τα μεγάλα μέσα. Γυμνάστριες το ανέλαβαν από έξι μηνών, ορθοπαιδικοί ιατροί, οι καλύτεροι μπαινόβγαιναν στο σπίτι και το βρέφος μεγάλωνε μπαινοβγαίνοντας στα ορθοπαιδικά ιατρεία. Στα δεκατέσσερά του το άλλοτε βρέφος- τέρας είχε αποκτήσει σώμα Εστερ Γουίλιαμς (Αμερικανίδα Ολυμπιονίκης κολυμβήσεως το 1936).

Πλήρης επιτυχημένη μεταμόρφωση. Τώρα απέμεινε να τακτοποιηθεί και το πρόσωπο. Εύκολα πράγματα με τρεις τέσσερις επεμβάσεις, από μαθητάς του δόκτορος Πιτάγκι, μετεμορφώθη σε μια νέα Σκλεναρίκοβα.

Και είπε ο θείος: «Τώρα πρέπει να βρούμε και έναν μαύρο ποδοσφαιριστή να την παντρέψουμε». Αντ' αυτού έλαβε μέρος στα καλλιστεία Δυτικής Αττικής και εξελέγη Μις Αιγάλεω.
Γι' αυτό όπως κι αν είστε, να μην απογοητεύεστε, η σημερινή αισθητική επιστήμη και η ανοησία των ανδρών κάνουν θαύματα.

Ο κ. Ζ. Χατζηφωτίου είναι συγγραφέας, δημοσιογράφος.


Η ασχήμια της ψυχής

Της Παναγιώτας Βλαντή

Πέρασε ο Αη-Γιώργης εκεί -θα περνούσε κάποτε- έγινε φως. Και τίποτα -τίποτα δεν είχανε φταίξει- τους αστραποκόψανε». Οι τελευταίες λέξεις του διηγήματος του Χατζή για τον Αϊ-Γιώργη ή αλλιώς για την ομορφιά. Αλήθεια, ό,τι πιο μαγικό έχει γραφτεί γι' αυτή. Ο όμορφος Αϊ-Γιώργης, ο καβαλάρης που κρατά όμως το δόρυ. Η ομορφιά του σκοτώνει αυτούς που δεν μπορούν να τη δουν, να την αντέξουν, να την κατανοήσουν.

Εκεί ακριβώς γεννιέται η ασχήμια ή αλλιώς ο ρατσισμός. Ρατσισμός που επιβάλλει ο άνθρωπος προς τον άνθρωπο. Ο όμορφος άνθρωπος λογίζεται ως «μέσος», «χωρίς σοφία», «χωρίς «ταλέντα». Κανόνες που επιβάλλει η ασχήμια. Ποια ασχήμια όμως; Της ψυχής σίγουρα. Φαντάζομαι ότι όλο το «παιχνίδι» βρίσκεται εκεί.

Στερημένες στεγνές- μικρές ψυχές που βλέπουν την ομορφιά ως εχθρό. Αλλοθι της ασχήμιας για την αποτυχία της.

Πόνος γιατί το δόρυ του Αϊ-Γιώργη τσακίζει. Τσακίζει αυτούς που δεν είναι έτοιμοι να δεχτούν την ομορφιά ως δώρο, αυτούς που τη δέχονται μόνο ως μέσο αναγνώρισης. Τι τραγικό όμως.
Τα κόμπλεξ να καθορίζουν την πορεία μας. Η ασχήμια να έχει δικαιώματα και η ομορφιά να είναι διακοσμητική και ανίκανη για πάλη στη ζωή.

Τους όμορφους κάποτε τους έλεγαν καταραμένους και ανήθικους. Τι είναι άραγε ανήθικο; Το να είσαι όμορφος ή άσχημος και να ευτελίζεις την ομορφιά του άλλου ...;

Σκεφτείτε έναν κόσμο που η ομορφιά να στεκόταν ρατσιστικά απέναντι στην ασχήμια. Τι θα λέγαμε τότε; Η ομορφιά από μόνη της επιβάλλεται έτσι κι αλλιώς.

Η ασχήμια καλλιεργείται και ριζώνει στις ψυχές. Καιρός λοιπόν να έρθει η απολύτρωση. Η απολύτρωση που στο διήγημα του Χατζή δεν ήρθε.

Η κυρία Π. Βλαντή είναι ηθοποιός.