28/2/09

Τα «Φραντζόλια» της αποκριάς


Σε τούτο το σοκάκι έχω περπατήσει, έζησα σε ένα από τα γραφικά σπιτάκια του. Και ένιωσα να συγκινούμαι όταν είδα τη φωτογραφία στο διαδίκτυο...

Στην Σάμο, στον Δήμο Μαραθοκάμπου οι μασκαράδες ονομάζονται «Φρατζόλια». Η ονομασία πιθανότατα προήλθε από τη λέξη φράντζα, που σημαίνει στόλισμα, επειδή οι συγκεκριμένοι καρναβαλιστές δεν υπακούουν σε καμία από τις σχετικές φόρμες και δεν έχουν συγκεκριμένη εμφάνιση. Αντίθετα στολίζονται με ό,τι βρουν φορώντας παράταιρα, υπερβολικά, κακάσχημα πράγματα το ένα πάνω στο άλλο, έχοντας το πρόσωπό τους πάντοτε καλυμμένο.

Παλαιότερα, κατά τη διάρκεια του Τριωδίου, κυκλοφορούσαν αποκλειστικά τη νύχτα. Επισκέπτονταν τα σπίτια του χωριού, πείραζαν τους νοικοκύρηδες και τους περαστικούς, έμπαιναν στα καφενεία και δέχονταν κεράσματα και δώρα.
Το έθιμο συνεχίζεται ως τις μέρες μας. Τα φρατζόλια κυκλοφορούν τα βράδια παρέες παρέες ή κατά μόνας, αλλά η δραστηριότητά τους κορυφώνεται την Κυριακή της τελευταίας Αποκριάς. Μαζεύονται τότε στην αίθουσα του Πολιτιστικού Συλλόγου και επιδίδονται στη σάτιρα χορεύοντας και τραγουδώντας.
Η συνήθεια φαίνεται πως είναι πολύ παλιά και τα δρώμενα κατά την εκτέλεσή της παραπέμπουν στα Ανθεστήρια των αρχαίων Ελλήνων, κατά τη διάρκεια των οποίων εορτάζονταν η είσοδος στην περίοδο της Άνοιξης, αλλά ταυτόχρονα η γιορτή ήταν αφιερωμένη στους νεκρούς και τις ψυχές.
Οι αρχαίοι πίστευαν πως κατά τη δεύτερη μέρα των Ανθεστηρίων, άνοιγαν οι πύλες του Άδη και οι νεκροί ανέβαιναν στον Απάνω Κόσμο όπου παρέμεναν για τρεις μέρες. Σ αυτό το διάστημα πολλοί θέλοντας να παραστήσουν τους πεθαμένους που κυκλοφορούσαν κρυφά ανάμεσα στους ζωντανούς, μεταμφιέζονταν και συμπεριφέρονταν αλλόκοτα χορεύοντας και πηδώντας. Οι άνθρωποι τους έκαναν μεγάλες τιμές και τους τάιζαν «πανσπερμία», ένα παρασκεύασμα από σπόρους δημητριακών και όσπρια που θυμίζει τα κόλλυβα των μνημόσυνων και του Ψυχοσάββατου.

Την Καθαρή Δευτέρα διοργανώνονται τα Κούλουμα στον Όρμο Μαραθοκάμπου από τον τοπικό Πολιτιστικό Σύλλογο, στα πλαίσια των οποίων προσφέρονται στους επισκέπτες δωρεάν παραδοσιακά νηστήσιμα φαγητά, ενώ η μουσική και το κρασί συμβάλλουν ώστε να δημιουργηθεί το κέφι και η διασκέδαση που διαρκούν ως αργά τη νύχτα.

Πηγή πληροφοριών και φωτογραφίας: Δήμος Μαραθοκάμπου

Δεν υπάρχουν σχόλια: