Ο στολισμός του Επιταφίου

Ξημέρωσε Μεγάλη Παρασκευή. Σε λίγο οι καμπάνες θα χτυπήσουν πένθιμα, καλώντας τους πιστούς να ζήσουν την κορύφωση του θείου Δράματος. Ημέρα των Παθών η σημερινή. Θα γίνει η αποκαθήλωση του Εσταυρωμένου από το σταυρό και στη συνέχεια θα τοποθετηθεί στο Ιερό Κουβούκλιο, ένα ύφασμα πάνω στο οποίο έχει κεντηθεί ή ζωγραφιστεί ο Ιησούς, νεκρός. Το ύφασμα αυτό λέγεται Επιτάφιος. Μα δεν θα μιλήσω εδώ για το τι συμβαίνει μετά, αλλά για το βράδυ που μόλις πέρασε, το βράδυ της Μεγάλης Πέμπτης.

Κάθε χρόνο, όταν βρίσκομαι στην Κοζάνη, πηγαίνω στο στολισμό του Επιταφίου. Και πάντα στον Αι Γιώργη. Η αλήθεια είναι ότι ποτέ δεν καθόμουν πολύ. Δεν έμεινα καμιά χρονιά μέχρι το πρωί, ή μέχρι να τελειώσει το στόλισμα. Το ίδιο υπέθεσα ότι θα κάνω και φέτος. Κατά τις 10 ξεκινήσαμε για την εκκλησία. Ο ναός φωταγωγημένος από μακρυά, και έξω από το προαύλιο κόσμος πήγαινε και ερχόταν. Την ώρα που φτάσαμε δεν είχαν ακόμη ξεκινήσει το στόλισμα. Οι γυναίκες ετοίμαζαν τα λουλούδια. Μέσα στην αίθουσα δεξιώσεων ένα πολύχρωμο πανηγύρι, ο τόπος μοσχοβολούσε ζουμπούλια και τριαντάφυλλα. Λουλούδια τόσα πολλά και σε τόσα χρώματα, που το μάτι φχαριστιόταν να βλέπει. Ούτε κατάλαβα πως, όταν ρώτησαν ποιος θα πάει για να στολίσει το εξωτερικό κιόσκι, ξεστόμισα «εγώ». Έτσι βρέθηκα με ακόμη τέσσερις γυναίκες μέσα στα κοιμητήρια να στολίζουμε το κιόσκι στο οποίο ο ιερέας το Σάββατο της Ανάστασης θα έψελνε το Χριστός Ανέστη.

Παρόλο που έκανε κρύο ένιωθα ζεστή. Και είχα μια απίστευτη διάθεση να είμαι εκεί έξω και να στολίζω με βάγια και λουλούδια το ξύλινο κιόσκι. Ποιος να μου το λεγε, όπως μου είπε η μητέρα μου, ότι θα βρισκόμουν εκεί, τέτοια ώρα, να ξενυχτώ μαζί με τον πατέρα μου τη μέρα τούτη. Περασμένες έντεκα και μέσα στα κοιμητήρια ο κόσμος πολύς. Γυναίκες που ακόμη καθάριζαν μνήματα, επισκέπτες που ήθελαν να δουν αυτό το περίεργο που συμβαίνει στην πόλη μας το βράδυ αυτό. Και η τηλεόραση εκεί. Η ΕΤ3. Η δημοσιογράφος ήρθε κοντά μας για να της πούμε τι ακριβώς κάνουμε. Μας είπε μάλιστα, ότι το βρίσκει πολύ τρυφερό όλο αυτό που που γίνεται μέσα στα κοιμητήρια. Ξαφνικά πέρασε μια μεγάλη παρέα από παιδιά. Δεν θα ήταν μεγαλύτερα από 15-16 χρονών. Μας ευχήθηκαν καλή Ανάσταση και συνέχισαν παρακάτω. Ρώτησα που πάνε, και μου είπαν σε κάποιο φίλο τους σίγουρα, που δεν ζει πια.

Ακόμη και για μένα, όλη αυτή η εικόνα, του κοιμητηρίου που στην ουσία δεν κοιμόταν, φάνταζε απόκοσμη. Τελειώσαμε γύρω στις 3 με το κιόσκι. Με καλαμπούρια, αλλά και ιστορίες ανθρώπινες. Ο χώρος γαρ... Ψόφιες στην κούραση αλλά ευχαριστημένες.

Κινήσαμε για την εκκλησία. Να πιούμε έναν καφέ, να ζεσταθούμε και να δούμε πως πάει κι εκεί ο στολισμός του Επιταφίου. Δέος ένιωσα όταν είδα το μισοτελειωμένο ξύλινο έπιπλο του. Υφασμένος με άσπρα μωβ γαρύφαλα και κεντημένος με σχέδια από πορτοκαλιά τριαντάφυλλα, ζέρμπερες και λίλιουμ. Εδώ και τρία χρόνια το στόλισμα το κάνει ο Νίκος. Ένα χέρι που ειλικρινά κάνει θαύματα. Όσο προχωρούσε στο στόλισμα, τόσο πιο πολύ μας άφηνε άναυδους όλους εκεί. Η μητέρα μου επιμελήθηκε τον τρούλο. Να και κάτι που δεν ήξερα. Ειδική είπαν έχει γίνει. Το τελικό αποτέλεσμα, εντυπωσιακό. Απίστευτα όμορφο. Ξέρω ένα πράγμα από τα τόσα χρόνια που δημιουργώ. Ότι όταν τελειώνεις κάτι και κάθεσαι και το κοιτάζεις κι εσύ ο ίδιος με δέος, σημαίνει ότι έχεις βάλει κομμάτια από την ψυχή σου μέσα του. Κι ο Νίκος το βράδυ αυτό έδωσε πολλά κομμάτια ψυχής. Να είναι καλά και του χρόνου να μας κάνει καλύτερο Επιτάφιο.

Γυρίσαμε σπίτι κουρασμένες, αλλά ευχαριστημένες και γεμάτες. Και παρόλη την κούραση, ήθελα να μοιραστώ μαζί σας την εμπειρία μου. Παρακάτω, ένα φωτογραφικό ταξίδι από το βράδυ της Μεγάλης Πέμπτης.


Στην είσοδο του Αι Γιώργη τα λάβαρα της χριστιανοσύνης και της πατρίδος. Το επιβάλλει η μέρα...


Τα κεράκια που άναψαν όσοι ήρθαν το βράδυ της Μεγάλης Πέμπτης στον Αι Γιώργη, δίνουν στην ατμόσφαιρα μια αίσθηση ονειρική...


Το ξωκλήσι του Αι Γιώργη ανοιχτό κι αυτό το βράδυ τούτο. Κόσμος που έρχεται να προσκυνήσει...


Μια υπέροχη αγιογραφία του Αγίου Γεωργίου πάνω στο κάτασπρο άλογο του ενώ σκοτώνει το δράκο...


Ο νεοκόρος ενώ ανάβει τα καντηλέρια. Μια υπέροχη φιγούρα, βγαλμένη λες από άλλη εποχή...


Λουλούδια στην αίθουσα δεξιώσεων της εκκλησίας. Γαρύφαλλα κόκκινα, άσπρα θα δώσει ο παπάς αύριο στους πιστούς που θα προσκυνούν τον επιτάφιο...


Μοσχοβολά ο τόπος. Πάσχα της άνοιξης και των ψυχών. Πάσχα των παθών και της Ανάστασης...


Ζουμπούλια, το αγαπημένο λουλούδι της άνοιξης, το αγαπημένο λουλούδι στον Επιτάφιο...


Γαρύφαλα άσπρα με λιλά, με αυτά στολίστηκε η βάση του Επιταφίου. Υπέροχα χρώματα...


Γυναίκες που ετοιμάζουν τα λουλούδια για τον Επιτάφιο. Είναι νωρίς ακόμη, κάθονται όρθιες, αργότερα θα τραγουδήσουν, θα μοιράσουν γλυκά για τις ψυχές...


Και μικρά παιδιά μαζί, που βοηθούν και αυτά σε τούτη τη βραδυά. Που θέλουν κι αυτά να νιώσουν την μαγεία της βραδυάς...


Πορτοκαλί τριαντάφυλλα και λίλιουμ, με αυτά θα γίνουν τα σχέδια στον Επιτάφιο. Μωβ και πορτοκαλί φέτος τα χρώματα του...


Γυναίκες ανοίγουν τα γαρύφαλλα για να πιάνουν μεγαλύτερο χώρο. Για να απλώνουν και να κεντιούνται πάνω στην ξύλινη βάση του Επιταφίου...


Γυξοφύλλη, το πλέον απαραίτητο διακοσμητικό φυτό για τον στολισμό. Και υπήρχε σε αφθονία...


Τα έτοιμα γαρύφαλλα μπαίνουν σε καλάθια και μεταφέρονται μέσα στον Ναό. Εκεί ο Νίκος έχει αρχίσει να στήνει τον Επιτάφιο...


Τα κοιμητήρια γύρω στις δέκα. Κόσμος υπάρχει μέσα που καθαρίζει τα μνήματα, που θέλει να βιώσει το έθιμο, που ήρθε να δει τους δικούς του νεκρούς...


Στο κιόσκι ενώ βάζουμε τα βάγια σαν βάση για να κρατήσουν τα λουλούδια με τα οποία θα στολίσουμε τις κολώνες...


Κανείς δεν κρυώνει. Όλοι δουλεύουμε δίχως ανάσα. Πολύ η δουλειά και πρέπει να τελειώσουμε νωρίς. Μην μας βρει το πρωί εκεί έξω...


Ευτυχώς κάποιες γυναίκες μας σκέφτονται, φέρνουν νερό και πίτα. Μια παράξενη πίτα με καρύδια, χόρτα και ταχίνι...


Σταματάει ο κόσμος και θαυμάζει. Λες και κάνουν βόλτα μέσα στο κοιμητήριο. Κοντεύει 1 και ακόμη έχει κίνηση...


Όσο προχωράμε στη νύχτα τόσο πιο όμορφο φαίνεται το αποτέλεσμα. Κι αυτό μας δίνει κουράγιο να συνεχίσουμε...


Σε λίγες ώρες από τούτο το κιόσκι θα ξεκινήσει η περιφορά του Επιταφίου μέσα στο κοιμητήριο. Ένα έθιμο που κρατά χρόνια...


Καθάρισμα του χώρου και τελειώσαμε. Μπορεί να κουραστήκαμε αλλά το αποτέλεσμα ήταν όμορφο...


Ώρα να αφήσουμε το κοιμητήριο και να πάμε στην εκκλησία. Να δούμε κι εκεί τι κάνουν με τον Επιτάφιο...


Η εικόνα της Παναγιάς στολισμένη με υπέροχα λουλούδια. Και η εικόνα πολύ καλή, θα έλεγα ασυνήθιστη...


Ο Χριστός στον σταυρό του μαρτυρίου του. Πιστοί έφεραν στεφάνια. Άλλοι έδωσαν τάματα...


Ο τρούλος, όπως τον έκανε η μητέρα μου. Ντυμένος με μωβ χρώμα. Θα προσθέσουν πινελιές σε πορτοκαλί...


Ο Νίκος κεντάει τον τρούλο. Με την φαντασία του προσθέτει τα τελευταία λουλούδια. Μένει μόνο ο σταυρός...


Συζητά με τη μητέρα μου για το πως θα κάνει τον σταυρό. Να μην τον φορτώσουν κι άλλο, να είναι πιο λιτός...


Τα λουλούδια που χρησιμοποιήθηκαν για τον Επιτάφιο παρατεταγμένα σε ξύλινα τραπέζια...


Εκατοντάδες λουλούδια χρησιμοποιήθηκαν. Και παρόλο που ο Επιτάφιος είναι μικρός χρειάστηκαν πολλά τριαντάφυλλα και ακόμη περισσότερα γαρύφαλα...


Ο Νίκος τοποθετεί τα τέσσερα κεριά στις γωνιές του Επιταφίου. Μελισοκέρια. Που μοσχοβολάνε...


Πανέμορφα μοτίβα συνθέτουν την σκεπή του Επιταφίου. Δεν είναι τόσο απλό όσο φαίνεται για να γίνουν...


Χρειάζεται υπομονή, φαντασία, και μεράκι. Κι ο Νίκος τα έχει όλα σε μεγάλες ποσοτήτες...


Ο τρούλος τοποθετείται ψηλά στον Επιτάφιο. Μένουν στην συνέχεια τα μικρά κολωνάκια που στηρίζουν την σκέπη του...


Υπέροχος! Μια πανδαισία χρωμάτων και μοτίβων σε χρώματα αρμονικά. Είμαστε όλοι ενθουσιασμένοι από το αποτέλεσμα...


Ο Επιτάφιος έτοιμος. Έχει ήδη ξημερώσει έξω... Όλοι είμαστε κουρασμένοι αλλά ο Επιτάφιος ανταμείβει την κούραση μας...


Μια αναμνηστική φωτογραφία όλων όσων δούλεψαν αυτό το βράδυ. Μεγάλη Πέμπτη, στον Αι Γιώργη...


Ξημέρωσε έξω και σε λίγο θα χτυπήσουν οι καμπάνες. Ώρα να πάμε να ξεκουραστούμε λίγο. Το μεσημέρι θα έρθουμε πάλι για την περιφορά του Επιταφίου μέσα στα κοιμητήρια...


ΥΓ. Οι γυναίκες δεν με ήξεραν. Ρωτούσαν ποια είμαι μα δεν τους έλεγε τίποτα το επίθετο μου. Μέχρι που κάποια είπε ότι είμαι η εγγόνα της κυρά Εριφίλης. Ένα χαμόγελο μεγάλο μου χάρισαν όλες. Μου είπαν, ότι το βράδυ εκείνο κάθε χρόνο η γιαγιά την ώρα που στόλιζαν τον επιτάφιο τους τραγουδούσε το μοιρολόι «Σήμερα μαύρος ουρανός». Έψαξα και το βρήκα. Έκλεισα τα μάτια και το άκουσα. Η γιαγιά ήταν εδώ...